Bewoners
Het is belangrijk om kennis te hebben over de belevingswereld van de verschillende bewoners in de wijk of buurt.
Wie zijn zij, hoe kijken zij aan tegen hun eigen wijk of buurt en welke zorgen of wensen hebben de bewoners in het algemeen? En wat is hun houding ten opzichte van de warmtetransitie, en tot de gemeente? Hebben zij behoefte aan participatie en zo ja, op welke manier willen zij betrokken worden? Zijn er al initiatieven van bewoners waarop kan worden aangehaakt? Ook is het van belang om te weten welke belemmeringen bewoners ervaren om naar hun voorkeur te kunnen participeren en hoe je hierop in kunt spelen. Op basis van je kennis over de bewoners maak je in stap 2 keuzes over bijvoorbeeld methoden en representativiteit.
Gemaakte keuzes transitievisie warmte
Welke alternatieve warmtetechniek(en) is/zijn voor deze wijk naar voren gekomen als reële alternatieven voor het aardgas en wat is hier al over gecommuniceerd naar de wijk?
Is het voorkeursalternatief individueel of collectief? Welke technische keuzes kunnen worden voorgelegd aan bewoners, en wat ligt al vast? Denk daarbij ook aan specifieke aspecten zoals bijvoorbeeld de wijze van inpassing van een afleverset in de woning. Voor veel bewoners zijn de effecten in de woningen van groot belang en zij willen hier graag bij betrokken zijn. De antwoorden op deze vragen hebben invloed op je participatie-ontwerp.
Ruimte voor invloed van bewoners
Om een participatietraject aantrekkelijk te maken, is het belangrijk dat bewoners zich betrokken voelen bij de vraag én dat hun participatie een verschil kan maken.
Bewoners haken af als zij het idee hebben dat hun participatie geen invloed heeft op besluitvorming. Per stap in het proces kan de trede op de participatieladder verschillen. Het is daarom nodig om hier gerichte keuzes in te maken en deze te communiceren. Verwachtingsmanagement over hoeveel invloed bewoners kunnen hebben is ook belangrijk: wees transparant naar bewoners over de zaken waar zij géén invloed op kunnen hebben.
Interne organisatie
Participatie kost tijd. Er moeten dan ook voldoende (ambtelijke) capaciteit en middelen beschikbaar gesteld worden.
Ook is het nodig om op de hoogte te zijn van eventuele andere initiatieven en belangrijke opgaven voor de gemeente in de betrekkende wijk of buurt. Denk na over mogelijkheden om daarin samen op te trekken en wat dit betekent voor het participatieproces. Maak hier samen met de betrokken afdelingen, zoals bijvoorbeeld maatschappelijk vastgoed, contactpersonen mkb, een energieloket,keuzes over. Daarnaast is het cruciaal om te zorgen voor ambtelijke inbedding van de resultaten van het proces. Alleen dan kun je een proces organiseren waarvan de uitkomsten ook echt verschil maken. Het is heel belangrijk om op tijd contact te zoeken met collega’s van relevante afdelingen (bijv. wonen, mobiliteit, openbare ruimte).
Betrekken van college en gemeenteraad
Het concept uitvoeringsplan wordt voorgelegd aan het college van B&W, dat het uitvoeringsplan vaststelt.
Daarna wordt het, als onderdeel van het omgevingsplan, vastgesteld door de gemeenteraad. Om de uitkomsten van het participatieproces politiek in te bedden, is het belangrijk om zowel het college als de raad tijdig te betrekken bij het participatieproces.
Professionele stakeholders
Naast de gemeente zijn ook woningcorporaties, bedrijven, netbeheerders, energieloketten en vele andere stakeholders actief in wijken over energiebesparing, woonkwaliteit en aardgasvrij.
Deze stakeholders hebben allemaal hun eigen ideeën, belangen en planning ten aanzien van de transitie. Ook zijn ze vaak zelf actief bezig met communicatie en participatie rond dit onderwerp, met elk hun eigen kanalen en relaties in de wijk. Het is daarom aan te raden goed in gesprek te zijn en blijven met deze stakeholders voor het afstemmen van het participatietraject en inzicht te krijgen in de belangen en perspectieven van deze partijen.