Op deze pagina’s wordt het participatie-aspect van het Stappenplan uitvoeringsplan toegelicht. Het gaat hier om participatie van bewoners. (Participatie met stakeholders wordt apart besproken in de Handreiking Participatie Aardgasvrije Wijken). Het biedt gemeenten een overzicht van de opgave participatie voor aardgasvrije wijken: wat moet er allemaal gebeuren? Welke vragen kan een gemeente zich stellen bij het ontwerpen en uitvoeren van een participatieproces? Aan de hand van deze vragen biedt het inspiratie en handvatten voor het ontwikkelen van een participatieproces. Het biedt echter geen blauwdruk: het ontwerpen van zo’n proces is immers maatwerk, en verschilt per gemeente en per wijk.
Cruciale rol bewoners in transitie naar aardgasvrij
Een wijkgerichte aanpak voor de transitie naar een nieuwe warmteoplossing wordt vastgelegd in een uitvoeringsplan. Het uitvoeringsplan biedt een totaaloverzicht van de stappen die door diverse partijen gezet gaan worden om een gekozen alternatief voor aardgas voor een buurt, wijk of dorp te realiseren.
De dialoog tussen de gemeente en bewoners is hierbij essentieel. De uitvoering van de warmtetransitie valt of staat met de deelname van de bewoners wiens panden de transitie moeten ondergaan. Om de nieuwe warmteoplossing te realiseren, zullen zij aan de slag moeten met bijvoorbeeld het isoleren van hun huis, of het aansluiten op een collectief warmtenet. Het is daarom van doorslaggevend belang om hen vroegtijdig te betrekken bij het proces. Onder welke voorwaarden willen bewoners mee in de transitie, hoe kan deze voor hen aantrekkelijk(er) worden gemaakt, en wat voor ondersteuning hebben zij nodig van de gemeente? Wat voor rol neemt de gemeente in dit proces?
Naast bewoners kunnen ook andere gebouweigenaren en projectontwikkelaars een belangrijke rol spelen in de warmtetransitie. Participatie en inspraak rond deze groep is echter weer een vak apart. Zie hiervoor ook het onderdeel Stakeholders in de handreiking. Deze participatieroute spitst zich toe op de participatie van bewoners.
Een uitvoeringsplan moet dus kunnen rekenen op draagvlak bij bewoners. Uiteindelijk moeten zij op individueel niveau bereid zijn om mee te gaan in de transitie. Een goed participatieplan vergt daarom maatwerk. De totstandkoming van een uitvoeringsplan is een lang traject, dat minstens twee jaar of nog langer kan duren. Gedurende die tijd is het cruciaal om bewoners en gebouweigenaren te betrekken bij verschillende besluitvormingsmomenten.
Het succes van een participatieproces is in belangrijke mate afhankelijk van menselijk contact tussen bewoners en ambtenaren. In de kern gaat het erom dat je relaties aangaat met bewoners, openstaat voor hun ideeën en ervaringen, en aan kunt sluiten bij hun beleving van de warmtetransitie. Het is daarom belangrijk om een team te verzamelen van mensen die dit kunnen en die dit ook belangrijk vinden.
Als je de stappen in deze participatieroute volgt, krijg je inzicht in wat je nodig hebt om bewoners op een constructieve manier te laten participeren in de besluitvorming en de uitvoering van de warmtetransitie in hun wijk. De uitkomst van het georganiseerde participatietraject vormt vervolgens de input voor het opstellen van een breed gedragen uitvoeringsplan.
Naar participatieroute stappenplan