Realistische inschatting

Eline Kleiwegt van Rebel Group vertelt hoe in proeftuintrajecten is onderzocht welke alternatieve vormen van duurzame warmtelevering kansrijk zijn. Inzet was een collectieve oplossing die goed genoeg scoorde op het gebied van duurzaamheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid. “Een kwalitatief goede businesscase begint bij een realistische inschatting van de toekomstige kasstroom”, meent Kleiwegt. “Het hanteren van een integraal perspectief verdient daarbij de voorkeur. Een tegenvaller ergens in het proces heeft immers invloed op de hele keten.”

Goed in balans

Behalve de verwachte kasstroom verdienen ook risico's een prominente plek in elke businesscase. Het aansluittempo van de warmtevoorziening kan bijvoorbeeld stagneren, of de warmteafzet kan tegenvallen. Behalve de financiën zijn er de technische kant en het draagvlak onder bewoners, dat van tevoren goed ingeschat moet worden om zicht te krijgen op de investeringsbereidheid. “De voortgang wat betreft financiën en de technische kant van de zaak moeten daarbij goed met elkaar in balans zijn”, stelt Kleiwegt. Het is bijvoorbeeld ongewenst om qua techniek al tot op 5 procent nauwkeurig te kunnen ramen, terwijl financieel nog grove inschattingen worden gemaakt met marges naar boven en naar beneden van 10 tot 20 procent.

Terug naar de tekentafel

Jelger Arnoldussen van het Economisch Instituut voor de Bouw was betrokken bij onderzoek naar twintig proeftuintrajecten (warmtenetten, all electric of groengas). Lang niet alle trajecten verliepen probleemloos: in drie gevallen is zelfs besloten om terug te gaan naar de tekentafel. Arnoldussen noemt een aantal hobbels op de weg, zoals deze: “Bij de aanleg van warmtenetten kan het onduidelijk zijn wat men bij het graven in de grond gaat tegenkomen.” Het proces van cascadering, waarbij huizen die een hoge temperatuur nodig hebben als eerste worden bediend, kan spaak lopen als sprake is van een grote differentiatie in energielabels. Juridisch houden warmtebedrijven soms de boeken gesloten, waardoor niet helder is of geraamde en gemaakte kosten in overeenstemming met elkaar zijn.

Knelpunten op tafel

Een redelijk betrouwbare totale kosteninschatting voor het aardgasvrij maken van een woning is veertigduizend euro per woning ('all in'). Belangrijkste les van de proeftuintrajecten is dat problemen die nu naar boven komen, vaak ook al van tevoren ingeschat hadden kunnen worden. Een maatschappelijk-economische toets vooraf kan knelpunten al in het vroegst mogelijke stadium op tafel brengen.