De keuze om bewoners wel of niet te betrekken bij het ontwerpen van het participatietraject maakt de gemeente. Deze keuze hangt af van de wensen en behoeften van bewoners aan de ene kant, en van de beschikbare tijd en middelen van de gemeente aan de andere. Randvoorwaarde voor een goed participatieproces is het opbouwen van goede relaties met de netwerken van bewoners in de wijk. In de participatie-uitgangspunten, die door de uitvoeringstafel Gebouwde Omgeving van het Klimaatakkoord zijn vastgesteld en getoetst in de proeftuinen, vind je meer informatie hierover. Het voordeel van bewoners laten meedenken over het ontwerp van het participatieproces, is dat zij vanaf het begin af aan betrokken zijn bij dit proces en het participatietraject goed afgesteld kan worden op de wensen en betrokkenheidsgraad van bewoners.
Gemeente betrekt bewoners en professionele stakeholders bij ontwerp participatie
De belangrijkste vraag die aan bewoners wordt voorgelegd als voor deze route gekozen wordt: hoe willen jullie dat de bewoners in de wijk of buurt betrokken worden bij de totstandkoming van de uitvoeringsplannen? Welke vraagstukken moet er besproken worden tijdens dit participatietraject en op welke momenten? En welk mandaat zouden bewoners hierbij moeten krijgen?
Wees je bij deze route bewust van dat veel bewoners de overheid in eerste instantie zien als beslisser, en zichzelf als ontvanger van informatie via een brief of een website. Zij hebben niet altijd een goed beeld van de verschillende opties die er voor hen zijn om te participeren. Biedt hun daarom goede informatie over de participatiemogelijkheden, en heldere opties om uit te kiezen. Tegelijkertijd is ook verwachtingsmanagement hier belangrijk. Een realistisch en haalbaar ontwerp van het participatietraject moet aansluiten bij de mogelijkheden en randvoorwaarden binnen je interne organisatie (zie stap 1). Afhankelijk hiervan, moet je misschien kaders meegeven aan de voorkant om teleurstellingen te voorkomen.
Methoden
Omdat bewoners uiteindelijk op individueel niveau moeten instemmen met een alternatieve keuze voor aardgas, vraagt deze opgave om een intensievere participatie-aanpak dan veel andere beleidsterreinen. Nog meer maatwerk, begeleiding en ondersteuning. Stel jezelf vooral de vraag: past de methode bij het doel en de beschikbare middelen? Zie het overzicht van methoden bij ‘Wat’ onder ‘Stap 2 - Ontwerpen participatie’.
Gemeente ontwerpt participatie
Als je ervoor kiest om het participatie-ontwerp niet in samenspraak met bewoners te maken, is het extra belangrijk dat je de wijk goed kent, en op de hoogte bent van de voorkeuren en wensen van mensen in de wijk.