Klik op 'Lees meer' voor de transcriptie van deze podcast. 

00:00:01
Inleiding: Welkom bij deze podcast voor gemeenten van het Programma Aardgasvrije Wijken. Om van elkaar te leren gaan we in gesprek met gemeenten die werken aan het aardgasvrij maken van wijken. Luister mee als zij ons vertellen over hun projecten, ervaringen en plannen.

00:00:18
René Schellekens: Lieve mensen, we zijn hier in Emmen in de proeftuin Emmerhout. Ik spreek hier met Remko Cremers, projectleider Proeftuin Emmerhout, en met Christa Vedelaar, projectleider van de modelwoning waar wij aanwezig zijn, hier aan de Van de Marellaan. Het is een prachtige modelwoning. Ik heb de traplift al gebruikt, dat was een groot succes. Remko, we zijn hier in de modelwoning jij stelde voor om hier ook te gaan zitten. Wat is de reden waarom deze modelwoning hier überhaupt is?

00:00:53
Remko Cremers: Ja, goedemiddag, we zijn hier in het kader van de regiodeal Zuid- en Oost-Drenthe. Regiodeal is een project in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken, met de Rijksoverheid, met de gemeente Emmen, gemeente Hoogeveen, gemeente Coevorden, Borger-Odoorn, Aaenhunze, Hardenberg en de provincies Drenthe en Overijssel. De insteek van de regiodeal is om de brede welvaart in het gebied te verbeteren, dat wil zeggen op de pijlers wonen, werken en welzijn zijn we aan de slag om de bewoners mee te nemen in de opgave die voor ons ligt en om de woningen en het leefklimaat aangenamer te maken, maar ook om het werken en het welzijn naar een hoger niveau te tillen. Ik wil niet zeggen dat het basisniveau niet op orde is, maar er is gewoon veel ruimte voor verbetering. En in de pijler wonen zitten we hier in de Proeftuin Emmerhout waarin we de modelwoning hebben gerealiseerd om bewoners mee te nemen in de verduurzaming.

00:01:55
René Schellekens: Ja, want de modelwoning gaat niet alleen over verduurzaming maar gaat juist ook, daarom noemde ik de traplift al, over het levensloopbestendig wonen. En jij als projectleider van de modelwoning, Christa, je hebt dit tot stand gebracht wat ik al heel knap vind als je dat voor elkaar kan krijgen. Ik zie zowel energiemaatregelen in de modelwoning terug als vooral ook de levensloopbestendige maatregelen, zoals een traplift, een WC met een beugel, er staat een rollator hier in de huiskamer. Hoe is dat zo tot stand gekomen?

00:02:35
Christa Vedelaar: De opdracht vanuit de regiodeal was om een modelwoning in te richten waar mensen langer kunnen blijven wonen, en dan kom je eigenlijk twee opgaven tegen. Dat is één: het verduurzaam van het huis en energetische maatregelen en aan de andere kant: hoe kan ik ook langer thuis blijven wonen als ik ouder word, onder andere?

00:02:53
René Schellekens: Ja, want - eigenlijk een vraag aan jullie beiden, jullie moeten maar even kijken wie die beantwoordt - je kunt dat natuurlijk mooi combineren. Daar waar we vaak horen, mensen die al wat ouder worden, die denken van: nou al die verduurzamingsdingen, die zonnepanelen en isoleren, het zal mijn tijd wel duren. Maar op 't moment dat je dat mee zou kunnen nemen in een slag om langer in je eigen woning te kunnen blijven wonen en het gedoe wat je daar dan al van hebt, dan zou dat een argument kunnen zijn om mensen mee te krijgen, ook in de verduurzaming.

00:03:25
Remko Cremers: Ja, ik denk het combineren van maatregelen die zowel de levensloopbestendigheid van de woning als de verduurzaming tot gevolg hebben, die kunnen zeker gecombineerd uitgevoerd worden en het is afhankelijk van de bereidheid van de bewoner of die daartoe in staat is. Dat hangt voor een deel af van de fysieke situatie van de bewoners, maar ook de mentale situatie van de bewoner. Dus op moment dat ze al veel aan hun hoofd hebben - en in deze wijk zijn veel inwoners met lagere inkomens, het is ook niet voor niets dat deze wijk als proeftuin geselecteerd, de specifieke focus van de Proeftuin Emmerhout is ook het verduurzamen van de woning voor eigenaren met een smalle beurs - ja, die hebben al zoveel aan hun hoofd dat die combinatie tussen energiemaatregelen en toekomstbestendig maken van de woning niet altijd gelegd wordt.

00:04:17
René Schellekens: Uberhaupt, denk ik, om het onderwerp toekomstbestendigheid of verduurzaming aan de orde te brengen in deze doelgroep is al best een lastige, lijkt mij zo. Maar ja, je vindt het wel terug in deze woning. Wat ik nog niet gevraagd heb: van wie is die woning eigenlijk?

00:04:32
Christa Vedelaar: De gemeente huurt de woning van de woningcorporatie in principe. We hebben 'm samen ingericht met de wijkverenigingen. Er is dus hier een expeditieteam Emmerhout Energieneutraal actief en eigenlijk komt het erop neer dat zij nu de woning in gebruik hebben om gesprekken aan te gaan. En daarnaast hebben we ongeveer 50 energiecoaches in Emmen die actief zijn, en ook zij maken er gebruik van om hier mensen rond te leiden en mee te nemen in het verduurzamingsvraagstuk.

00:04:56
René Schellekens: Ja, want hoe werkt dat? Is dan regelmatig iemand in de woning aanwezig? Of moet je even bellen van: hé, ik wil langskomen?

00:05:02
Christa Vedelaar: Ja, beide kan, er is dus inderdaad een spreekuur vanuit het expeditieteam. Eén keer in de week zit hier iemand, volgens mij één keer een uur en verder kun je een afspraak maken met een energiecoach via het platform Emmen geeft energie.

00:05:16
René Schellekens: Ja, en weet jij of één van jullie wat de reacties zo zijn van mensen die dan hierlangs komen, denken ze van: O dat ga ik ook doen?

00:05:23
Christa Vedelaar: Ja, veel mensen hebben vooral vragen, die zoeken oplossingen voor hun probleem. Want als je hier in de wijk ook kijkt, het is een heel repeterend beeld. Er zijn heel veel van dezelfde soort woningen en mensen met dezelfde soort vragen, maar ook een financieringsvraagstuk want ik wil wel, maar ik weet niet wat ik kan doen, help me. Dat is vooral wat we tegenkomen.

00:05:45
René Schellekens: Want dan heb je het vooral over particulieren, want het is een woning waarvan je zegt van: we huren 'm van de woningcorporatie. Dit is een wijk met gemengd bezit, neem ik aan, er zitten huurwoningen tussen. Is het dan ook zo dat, omdat de corporatie deze woning weliswaar tegen een huurvergoeding ter beschikking stelt, dat de woningbouwcorporatie ook aan de slag gaat met dit soort woningen? Als er vragen komen over verduurzaming of levensloopbestendig maken, wordt het op die manier ook als modelwoning ingezet of is dat een gevaarlijke vraag?

00:06:23
Christa Vedelaar: Het liefst willen we dat eigenlijk van onderop in de wijk nu wat gaat gebeuren met die modelwoning, want we hebben hier een voorbeeld neergezet waarvan ik ook geloof dat dit haalbaar is voor de wijkbewoners uit de wijk om hiermee zelf aan de slag te gaan. Er zit geen warmtepomp in bijvoorbeeld, de gevels hebben we aangepakt zoals het betaalbaar is. Je zou ook een hele gevel kunnen vervangen, bijvoorbeeld. Dus het mooist zou zijn als hier van onderop een beweging komt onder de bewoners dat ze zeggen: we zetten met elkaar de schouders eronder. En daarbij geldt natuurlijk ook een rol voor de woningcorporatie die in het gespikkeld bezit mee zou moeten gaan om die verduurzamingsslag te kunnen maken.

00:07:04
René Schellekens: Weet jij - ik denk dat jij dat weet - wat de kosten zijn van de maatregelen die hier dan getroffen zijn, ongeveer.

00:07:10
Christa Vedelaar: Ja, dat is heel lastig om te zeggen, want ik had wel een behoorlijk groot budget, laat ik het zo zeggen, maar dan gaan inderdaad een deel vaste kosten af, zoals huur, gas, water, licht. Dat soort zaken. Ook was de woning verwaarloosd, vond ik zelf, of nou ja, in ieder geval achterstanden. Er heel veel achterstallig onderhoud en ook moest er buiten geschilderd worden. Maar als je binnen de woning toegankelijk gaat maken, omdat je langer thuis zou blijven wonen, moet er ook een kleine verbouwing plaatsvinden. Dus aan energetische maatregelen heb ik ongeveer 40.000 euro uitgegeven maar aan het opknappen van het huis ook een behoorlijke pot.

00:07:46
René Schellekens: Ja, want 40.000 is best een bedrag. Ik kan me voorstellen daar waar we het hebben over huishoudens met een smalle beurs, die gaan dat niet zomaar kunnen financieren, lijkt mij.

00:07:56
Remko Cremers: Nee, zeker niet. Die middelen hebben ze niet op de bank staan en daar hebben ze ook geen toegang tot.

00:08:02
René Schellekens: En met name, we hebben een modelwoning die natuurlijk vooral ook die levensloopbestendigheid in zich heeft. Dat zijn ook nog maatregelen die je dan moet financieren. Heb je het idee dat hier nu naar de modelwoning vooral mensen komen die al op leeftijd zijn en dus willen zien van wat voor maatregelen zijn er in dit soort woningen mogelijk?

00:08:23
Remko Cremers: Nou misschien nog één stapje terug. Waar is de modelwoning voor bedoeld? Vanuit de regiodeal, de pijler wonen en de Proeftuin Emmerhout is van begin af aan gezegd, we hebben een modelwoning nodig om bewoners te informeren over de mogelijkheden die er zijn voor het verduurzamen en toekomstbestendig maken van je eigen woning. Als voorbeeld, waardoor het toegankelijk wordt en zichtbaar wordt, waardoor bewoners uit Emmerhout ook naar de woning toe kunnen. Er zijn zo'n 3500 huishoudens in Emmerhout en al die bewoners hebben een soortgelijke woning. Christa zei dat al. Ze lijken zo op elkaar dat deze woning ook echt een voorbeeld is voor hun eigen situatie en dat ze heel goed kunnen zien wat de mogelijkheden zijn. Daarom zijn ook overal etiketjes opgeplakt met een QR-code. De maatregelen zijn zichtbaar gemaakt aan de binnenkant, zodat bezoekers van deze woningen ook heel goed kunnen zien wat dat betekent en de informatie kunnen inwinnen die nodig is om die beslissing voor een eigen situatie te nemen.

00:09:21
René Schellekens: Ja, dan kom ik weer even terug op mijn vraag: zie je dan dat vanuit de wijk Emmerhout met name ook mensen die wat meer op leeftijd zijn naar deze woning komen kijken en denken van: hé zo'n traplift hoe werkt dat?

00:09:37
Christa Vedelaar: Tot nu toe is dat vooral ingericht op hoe dat wordt opgepakt in ieder geval, want we hebben een woning afgeleverd en dat moet dan opgepakt worden door de samenleving zelf en de wijk zelf. En wat je nu vooral ziet is dat het energiethema wordt opgepakt. En toch blijft het langer thuis wonen wat achterwege daarin. Het zou mooi zijn als dat in één keer samengaat want als je toch bezig gaat met je huis en je gaat de aanpassingen doen, dat je tegelijk het verduurzamingsvraag stuk meeneemt maar vooral de vragen die nu leven of wat we hier krijgen, gaat over verduurzamen.

00:10:06
René Schellekens: Ja en dat zal niet minder geworden zijn sinds de gestegen gasprijzen neem ik aan.

00:10:13
Remko Cremers: Nee, want de belangstelling is eigenlijk best van groot. Christa zei het al, er zijn ook al 50 energiecoaches actief die ook opgeleid zijn met het Drenthe College. Dus daar wordt ook echt in de samenwerking met het onderwijs goed samengewerkt om mensen mee te nemen in wat er op energiegebied van hen verwacht wordt. Er zijn nog geen 50 langer-thuis-wooncoaches actief in het gebied en ook daar ligt, denk ik, een kans.

00:10:37
René Schellekens: Want nemen die energiecoaches dat soort informatie wel mee als ze bijvoorbeeld bij wat oudere mensen komen?

00:10:44
Remko Cremers: Dat is dus heel afhankelijk van wie belangstelling heeft en in de woning komt, welke belangstelling er is voor welke maatregelen. Maar op moment dat men ziet dat mensen wat slechter ter been zijn, dan worden dat soort maatregelen wel besproken.

00:10:57
René Schellekens: Want je hebt deze woning gerealiseerd en is het dan ook zo dat Emmerhout een wijk is waarin de leeftijd relatief hoog ligt, gemiddeld genomen, of staat dat er eigenlijk los van?

00:11:13
Remko Cremers: Emmerhout is eind jaren 70 begin jaren 80 grotendeels gebouwd. Veel bewoners die hier toen zijn komen wonen, wonen d'r nog steeds. De mensen hebben de stap niet kunnen maken naar een volgende buurt omdat ze de financiële middelen niet hadden. Dus ze zijn hier eigenlijk nog steeds blijven wonen en dat betekent dat ze hier al een jaar of 40 wonen, destijds misschien als jong gezin zijn gekomen, inmiddels de kinderen de deur uit, waardoor die ruimte is ontstaan en ze hier hun sociale netwerk gebouwd hebben. Dus ze blijven hier wel heel graag wonen.

00:11:43
René Schellekens: Dan zullen heel veel mensen toch al richting de 70 jaar gaan, denk ik zo. Want ik liep de wijk in en ik denk van ja, hele fijne wijk, eigenlijk, mooi groen.

00:11:52
Remko Cremers: Ja, het was de eerste Nederlandse woonwijk met woonerven, dat heeft ook veel publiek getrokken ook vanuit het buitenland. Ja, die wilden echt graag komen kijken: hoe is dat gebouwd? Het is heel groen, het is heel ruim opgezet, het zijn tuinen van hier is zo'n 20 meter diep, ook met een glooiing erin. Dus je kijkt echt door de wijk heen als...

00:12:10
René Schellekens: Da's wel leuk, hè, die tuin. We hadden daar straks even over, want het is een hartstikke mooie tuin en ik denk van, hebben jullie die nu speciaal zo aangelegd? Maar dat, dat is niet zo, hè?

00:12:19
Christa Vedelaar: Nee, we zaten we vooral met de tuin in de maag. Ik kreeg de woning in het voorjaar en nou ja, je gaat niet gelijk denken aan de tuin en in één keer spoot het onkruid omhoog en zat ik met m'n handen in haar. Wat moeten we nu? Want er is toch een tuin, ook al zat die niet bij de opdracht in, laat ik het zo zeggen, en we konden het ook niet meer maken naar de buren om daar niets aan te doen.

00:12:38
René Schellekens: Nou ik heb de buurtuin gezien, maar goed...

00:12:42
Christa Vedelaar: Er was wat commentaar in ieder geval. Uiteindelijk is er nu een groep vrijwilligers ontstaan die een tuingroep hebben ingericht, ze zijn heel actief nu met het aanleggen van de tuin en ze willen het vooral heel erg doen, er zitten aardbeienplanten en er zitten aardappels in, maar ook voor de bijtjes.

00:12:58
René Schellekens: Want ik kan me ook voorstelen: op 't moment dat mensen dan op die manier bij die tuin betrokken zijn, dat ze ook weer wat meer bij de woning zelf betrokken zijn.

00:13:04
Christa Vedelaar: Dat is dus ook zo.

00:13:05
René Schellekens: Ja, ja, dat eigenlijk komt hier heel veel bij elkaar, op deze manier, in die modelwonong.

00:13:11
Christa Vedelaar: Naoberschap bijvoorbeeld. Er was een schutting omgewaaid met de storm en dan gaan we met elkaar toch kijken van hoe kunnen we die schutting dan weer overeind zien te krijgen?

00:13:18
René Schellekens: Ja, naoberschap da's misschien niet voor iedereen die dit hoort een helder begrip. En dan kan ik zeggen: het is ook weer hetzelfde als mienskip maar dat zegt nog steeds niks voor heel veel mensen, denk ik. Kun jij dat even uitleggen?

00:13:30
Christa Vedelaar: Ja, dat is vooral een buurt waar mensen elkaar kennen en veel voor elkaar willen doen. Dus als er een probleem is, dan help je elkaar.

00:13:37
René Schellekens: Ja, en dat is eigenlijk het lange van het korte. Om het zo maar te zeggen. Heb ik nog één vraag aan je, want volgens mij beginnen we een beetje door de tijd heen te raken. Nee, valt het mee?

00:13:47
Geluidstechnicus: We zitten nu op veertien minuten, dus je kan nog wel even doorpraten.

00:13:50
René Schellekens: Dat valt alles mee. Ja, deze woning is tot stand gekomen. Je hebt dat als projectleider geregeld en mijn idee is dan altijd van: alle ondernemers zijn blij dat ze mee mogen doen aan zoiets. Je hebt vast allerlei kortingen gekregen. Is dat zo?

00:14:06
Christa Vedelaar: In Emmen hebben we een consortium opgericht voor bedrijven, en dat gaat dan vooral over het verduurzamingsvraagstuk, daar kunnen bedrijven uit de regio aan meedoen. Wat je wel merkt is: ik heb niet idee dat ik nog heel veel korting op de maatregelen zelf heb gekregen. Ik heb ook gezegd: ik ben 40.000 euro kwijt geweest aan ongeveer het uitvoeren ervan.

00:14:23
René Schellekens: Redelijk overspannen markten ook, denk ik, ja.

00:14:25
Christa Vedelaar: Ja, er is genoeg werk en te weinig personeel. Wel merk je dat er veel manuren ingestoken is van: Goh, hoe gaan we deze woning nu het beste neerzetten? Wat doen we wel? Wat doen we niet? Er zijn natuurlijk veel overleggen geweest om hiertoe te kunnen komen.

00:14:39
René Schellekens: Dus echt het idee van: als we dat doen, gaan we het wel goed doen. Dan kijken we niet op een uurtje meer of minder.

00:14:44
Christa Vedelaar: Nee, da's zeker veel manuur ingestopt en aan de andere kant: als je kijkt naar het langer thuis blijven wonen, dan merk je dat de markt minder overspannen is en dat daar wel zaken geregeld worden. Ik heb korting gekregen op de traplift en de rollator is hier voor niets. De sta-op-stoel, ook, in ruil voor wat reclame.

00:15:02
René Schellekens: Dus dan zie je daar eigenlijk ook het verschil tussen die twee markten. En ja, da's eigenlijk ook wel mooi om te zien. Remko, als projectleider Emmerhout: hoe zet je deze modelwoning verder nog in?

00:15:17
Remko Cremers: De modelwoning is tot stand gekomen eigenlijk nadat het proces in de wijk al gestart is. Dus dat betekent wij zijn voorafgegaan aan de realisatie van de modelwoning met een aantal woonblokken in gesprek gegaan: 40 bewoners, 40 adressen binnen vijf woonblokken dus zeg maar een woonblok van ongeveer acht adressen, om te proeven welke bereidheid er is om gezamenlijk te gaan verduurzamen. Dat zijn aaneengeschakelde woningen, het zijn een soort rijwoningen met een sprong daartussen en dan gaat het over collectieve maatregelen zoals een dak, die wil je eigenlijk op hetzelfde moment kunnen gaan uitvoeren. En is die bereidheid er in die woonblokken om die maatregel op hetzelfde moment gerealiseerd te krijgen, zonder dat het een VvE is? Dus dat er geen juridische verbintenis is en bij welke blokken lijkt die bereidheid het grootste aanwezig? Kunnen we met die blokken aan de slag om die maatregelen te gaan nemen? Dat is een gesprek dat we gestart hebben bij die vijf blokken, bij die 40 adressen en lopenderwijs kwamen we heel veel knelpunten tegen, zoals: ik zou niet weten waar ik moet beginnen met verduurzamen en waar vind ik mijn betrouwbare informatie, ik zie door de bomen het bos niet meer, zoveel informatie is beschikbaar. Technisch, wat kan ik dan met mijn woning? Welke maatregelen kan ik uitvoeren? Maar ook de persoonlijke situatie van mensen die voornemens zijn om te gaan verhuizen of de leeftijd hebben dat ze niet weten hoe lang ze überhaupt nog op deze aarde rond kunnen lopen, dat dat soort afwegingen en persoonlijke situatie hebben ertoe geleid dat die gezamenlijke bereidheid op datzelfde moment niet echt heel groot is. Dus we zijn met dat kansrijke blok, wat eigenlijk het blok van de modelwoning is geworden, aan de slag gegaan om te kijken of we hier die gezamenlijke stap dan kun je gaan zetten. In die stappen leer je zoveel, ook in de behoefte van bewoners. Wat hebben zij nodig om die stap naar energiemaatregelen en toekomstbestendigheidsmaatregelen te kunnen zetten waardoor we naast de blokaanpak ook wel een individuele aanpak zijn gaan volgen om bewoners toch in de gelegenheid te stellen om dat eigen momentum te kunnen benutten. Dan moet je niet denken aan die maatregelen die je collectief zou moeten uitvoeren, zoals het isoleren van het dak, omdat die geschakeld is, maar veel meer aan de maatregelen die je individueel zou kunnen uitvoeren, zoals bijvoorbeeld vloerisolatie of gevelisolatie, wat veel meer op een eigen, natuurlijk moment zou kunnen.

00:17:40
René Schellekens: Daar ligt dan eigenlijk ook weer die link met dat levensloopbestendig wonen. Want er zijn natuurlijk mensen in verschillende blokken die juist wel bereid zijn om het gedoe van een verbouwing aan te gaan, om langer te kunnen blijven wonen, waar ze altijd, zeg maar al 40 jaar heel tevreden hebben gewoond. Dus daar komen die dingen eigenlijk in deze modelwoning bij elkaar.

00:18:01
Remko Cremers: Ja, en deze modelwoning is ook bedoeld om mensen te kunnen informeren over die maatregelen die genomen kunnen worden, hetzij individueel, hetzij gezamenlijk, dus vanuit die functie gebruiken we die modelwoning ook om bewoners daarin mee te nemen.

00:18:14
René Schellekens: Nou hartstikke mooi. Ik wou naar een afronding gaan, maar misschien is er nog iets waarvan jullie zeggen: Nou, daar heb je niks over gevraagd, René, en daar wil ik nog wel even iets over zeggen.

00:18:25
Remko Cremers: Nee, nou, ik denk de latente behoefte misschien?

00:18:32
René Schellekens: Wat bedoel je daar precies mee?

00:18:34
Remko Cremers: Ik denk dat veel bewoners wel voelen dat ze iets moeten met hun situatie, met hun woning, met hun eigen situatie - of omdat ze de rekening niet kunnen betalen of omdat ze de investeringsmiddelen niet hebben. Maar voelen ook dat het niet langer houdbaar is om niets te doen. En tegen die bewoners zou ik wel ook willen zeggen van: zo'n modelwoning kan je heel goed helpen om jezelf te informeren over de mogelijkheden en onmogelijkheden en wat voor jouw situatie goed is om te doen. Maar naast de technische kant van voorlichting heb je ook heel veel financiële dingen die niet heel erg voor het oprapen liggen. Dus ook de informatievoorziening over financieringsmogelijkheden is wel een belangrijk aspect om tot maatregelen over te gaan en daar hebben we het volgens mij nog niet zo over gehad. Hoe betaal ik die verbouwing?

00:19:35
René Schellekens: Ja, goed dat wordt voor een andere podcast, kan ik jou nu al zeggen.

00:19:42
Christa Vedelaar: En vervolgens is nog natuurlijk de uitdaging om te gaan opschalen, dus van blok naar straat, naar wijk.

00:19:49
René Schellekens: Ja, ik denk dat dat sowieso overal, een hele moeilijk is. En eigenlijk ook door wat jullie schetsen dat voor een deel zijn het toch hele persoonlijke zaken die mensen in woningen aan willen passen of waar ze mee van doen hebben. En dat kan te maken hebben met dat je echt ouder wordt en het trap opgaan wat lastiger wordt en je geen zin hebt in al dat gedoe, als van waar haal ik die financiering vandaan? De financiering zal ook niet voor de linker- of de rechterbuur precies hetzelfde zijn. Dus dat zijn allemaal zaken die meespelen, volgens mij in dit soort trajecten.

00:20:25
Remko Cremers: Ja, wat we weten inmiddels is wel dat mensen niet of nauwelijks bereid zijn om geld te lenen voor maatregelen, en bovendien ook dat veel van de doelgroep met de smalle beurs niet in aanmerking komt voor subsidie, omdat ze geen eigen geld hebben en dus niet eerst die eigen financiering kunnen inzetten om die maatregelen te bekostigen waardoor ze achteraf subsidie kunnen terugvragen. Dus mijn hartenkreet zou wel zijn richting subsidieverstrekkers om een regeling te bedenken waar ook mensen met een smalle beurs voor in aanmerking kunnen komen zonder dat ze eigen geld hoeven in te brengen. En daar wordt vanuit de regio ook aan gewerkt, bijvoorbeeld in de vorm van een gift die je daarmee zou kunnen stapelen om meer aantrekking te kunnen krijgen.

00:21:07
René Schellekens: Nou, hartstikke mooi! Toevallig gaan wij zo direct door naar Groningen, waar we dat onderwerp ook aan gaan snijden. Dus daar gaan we zeker nog op terugkomen. Die zitten weliswaar niet in dat Drentse giftproject om het zomaar te noemen, maar wat maar blijkt, er gebeurt hier van alles, d'r komen, allerlei zaken komen bij elkaar. Eigenlijk van - je zou bijna kunnen zeggen - klimaatadaptatie met de tuin tot het levensloopbestendig wonen tot het verduurzamen van de woning zelf, en ja, met recht ook een prachtige modelwoning, moet ik zeggen. Dus dank je wel voor dit gesprek.

00:21:40
Christa Vedelaar: Jij ook.

00:21:41
Remko Cremers: Dank je wel.

00:21:41
Afsluiting: Deze podcast is opgenomen door het Programma Aardgasvrije Wijken. We danken alle mensen die voor en achter de schermen hebben meegewerkt. Deze en andere afleveringen kun je terugluisteren op www.aardgasvrijewijken.nl.