Klik op 'Lees meer' voor de transcriptie van deze podcast. 

00:00:00
Radiostem: Welkom bij onze podcastserie op weg naar aardgasvrij. Elke aflevering neemt een projectleider van ons 'Kennis- en leerprogramma aardgasvrije wijken' ons mee in de transitie. We gaan in gesprek met mensen die onderweg zijn hun gemeente aardgasvrij te maken. Luister mee als zij ons vertellen over hun projecten, ervaringen en plannen.

00:00:23
Rita: Welkom, fijn dat je luistert. Ik ben Rita Wensenk, werkzaam voor het thema verbinden van opgaven binnen 'het Kennis- en leerprogramma aardgasvrije wijken'. In een aantal podcasts nemen we je mee langs onderwerpen die raken aan de aardgasvrije opgave, we onderzoeken welke opgaves samenkomen in de wijk, hoe die elkaar kunnen versterken en het draagvlak in de buurt kunnen vergroten. Vandaag zijn we online op bezoek in Rotterdam, in de wijk Bospolder Tussendijken. Ik ben in gesprek met Josée van Linschoten. Josée is ondernemer en directeur van WijkEnergieWerkt. Sándor Csenki werkt ook bij WijkEnergieWerkt. Samen gaan we in gesprek over de kansen en uitdagingen van de aardgasvrije opgave op werkgelegenheid en sociale cohesie in de wijk. Josée en Sandor, heel fijn dat jullie er zijn. Josée, we beginnen bij jou. Kan jij kort iets over jezelf vertellen en vertellen hoe jij in aanraking bent gekomen met de energietransitie en misschien ook hoe je tot dit mooie bedrijf bent gekomen?

00:01:29
Josée: Goedemorgen. Dank je wel, wat leuk om je te spreken hierover. Ik ben Josée, ik ben sinds tien jaar actief in de energietransitie. In het begin was dat best wel een beetje gek. Ik heb een sociale studie gedaan, ik ben sociologe. De eerste jaren dat ik me daarin verdiepte, liep ik vooral tussen de techneuten en was ik eigenlijk een beetje een vreemde eend in de bijt, maar sinds de laatste paar jaar is er wel een verschuiving in gekomen. We hebben meer aandacht voor mensen en hoe moeten we de burgers hierin meenemen? Hoe moeten we omgaan met alle mensen die dit moeten doen op alle niveaus? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat iedereen de juiste skills heeft, en dat de mensen ook begrijpen wat we aan het doen zijn? In 2018 heb ik een plan geschreven waarbij de wijkbewoners centraal staan, dus met meer aandacht voor de mensen waar het om gaat in plaats van voor de techniek, waar we het tot dan toe vooral over hadden. Het is een plan voor een wijkbedrijf, een wijk energieke operatie en een wijkenergiefonds. Met dat plan ben ik naar de gemeente gestapt en heb ik subsidie aangevraagd.

00:02:40
Rita: Wat goed dat je met zo'n plan bent begonnen. Hoe kom je daarop? Waarom wilde je dit zo graag doen?

00:02:47
Josée: Het leuke was: ik maakte op een gegeven moment een fietstochtje met mijn kinderen en toen fietste ik langs een busje en daar stond op: ‘Rob’s installatiebedrijf’. Toen dacht ik: als je een installatiebedrijf hebt of iets dergelijks, dan moet je je van nu af aan alleen maar richten op de allernieuwste technieken. Dan heb je de komende 100 jaar nog werk. Ik had in diezelfde week een gesprek gehad met mijn cv-installateur en ik vroeg hem: ‘zou dit huis geschikt kunnen zijn voor een warmtepomp, en heb je je daarin verdiept?’ Toen zei hij: nou mevrouw, het zal mijn tijd wel duren, ik verdiep me daar niet in. Toen dacht ik, dan heb je toch een beetje de boot gemist. Het verbaasde mij en tegelijkertijd omdat ik dus al erg bezig was in die transitie waren er ook een paar dingen waar ik me een beetje over verbaasde, en misschien ook wel een beetje boos over maakte. Als er dan gezegd werd: de rekening van de energietransitie komt bij de burger. Er is al ontzettend veel ongelijkheid in de wereld, ook in Nederland, en de uitspraak ‘de rekening komt bij de burger’ doet gewoon pijn. Want welke burger is dat?

00:04:05
Rita: Waarom werd je daar zo boos over?

00:04:06
Josée: Omdat er nu al mensen zijn die geld hebben, en zij kunnen investeren in zonnepanelen. Zij hebben dat misschien ook al gedaan, en hebben daar dan ook al jarenlang profijt van doordat ze hun eigen energie opwekken. Als je sociale huurder bent, dan kan dat niet. Dan woon je in een pand van iemand anders, dan wil je misschien wel, maar dat gaat gewoon niet. Je kunt geen panelen op je eigen dak leggen. Tegelijkertijd gaat je gasrekening wel omhoog. We moeten stimuleren dat we allemaal van het gas af gaan. Ik maak me daar druk over, dat we door bepaalde keuzes te maken de ongelijkheid en de kloof tussen de mensen vergroten.

00:04:47
Rita: Jij voelde dat je daar iets voor moest betekenen?

00:04:49
Josée: Precies, en het verbaasde me ook dat het zo weinig gedaan werd. Er waren wel initiatieven. Er zijn wel bedrijven die zich daarmee bezighouden, maar het is allemaal op beleidsniveau. Het is allemaal nog zo - intentieverklaringen met elkaar, gesprekken voeren, het is allemaal heel belangrijk, maar ik had zelf heel erg behoefte aan gewoon iets gaan doen in de praktijk. Ik ben daarover na gaan denken, over hoe je dat in theorie bij elkaar kan brengen. En toen is dat plan ontstaan, en ben ik met dat plan naar de gemeente gestapt en kreeg ik subsidie. Toen moest ik het ineens gaan doen!

00:05:29
Rita: Dat heb je heel mooi bedacht zo’n wijkbedrijf, maar hoe ga je te werk, hoe start je, waar begin je? Op papier is het natuurlijk nog anders dan om het inderdaad in de praktijk te brengen?

00:05:41
Josée: Dat is zeker waar. Het was best wel even schrikken toen we die subsidie toegekend kregen. Toen hebben we echt een feestje gevierd, maar het was ook wel dat ik dacht van: ‘oh, oké, nu heb ik iets beloofd en moet ik het ook gaan uitvoeren’. We zijn begonnen en ik ben vooral begonnen met wat mensen om me heen te verzamelen die dit soort dingen vaker gedaan hebben, dus andere sociaal ondernemers, mensen die gewoon al vaker bedrijven hebben opgezet en met hen gaan praten. Hoe ga ik hier mee beginnen? De grap is, ik ben zelf sociologe en ik heb in het begin heel intensief samengewerkt met een antropologe. En Sándor, die naast ons zit, heeft ook antropologie gestudeerd. We vliegen het allemaal aan vanuit de mens.

00:06:29
Rita: Mooi.

00:06:31
Josée: Dat is voor ons het belangrijkste. Toen zijn we een businessplan gaan schrijven en zijn we rond gaan lopen door de wijk. We hebben met heel veel mensen gepraat en een onderzoek gedaan en allerlei data opgezocht over de wijk. Wat voor gebouwen staan er? Wat voor plannen heeft de gemeente? Wat voor ondernemers zitten hier? Wat voor partners kunnen we vinden?

00:06:54
Rita: Je zei al eerder dat je met de wijkanalyse bent begonnen. Dat is een enorm intensieve klus, om zo’n wijk goed in kaart te brengen. Waarom heb je dat zo intensief en gedetailleerd gedaan?

00:07:14
Josée: Het is maar net wat je intensief noemt, denk ik. Ik denk dat het nodig is. Je kan niet anders want niet iedere wijk of gebied is hetzelfde. Ik woon zelf in een wijk waar mensen eigenaar van hun woning zijn en waar vrijwel niemand van een uitkering rond moet komen. Maar de wijk waar wij ons bedrijf hebben opgezet, daar heeft 80 procent van de mensen een uitkering. Het is niet overal hetzelfde, dus niet in iedere wijk is een wijkbedrijf levensvatbaar. In de wijk waar ik zelf woon, hadden we in principe zonnepanelen kunnen aanbieden aan particulieren, maar dan ga je de commerciële markt op en dat is niet wat we wilden doen. We wilden echt iets bieden waar mensen iets aan hebben, waarmee we ook iets unieks in de markt zetten, en waarmee we mensen kunnen laten profiteren van de energietransitie.

00:08:09
Rita: En om op die manier ook werkgelegenheid te creëren?

00:08:13
Josée: Ja precies, we proberen echt een positieve impact te maken op meerdere sustainable development goals. Daar hebben we goed over nagedacht. We willen armoede verminderen. Je hebt ook zoiets als energie armoede. Wat het ook is, je wil graag de armoede verminderen. We willen sociale ongelijkheid verminderen, we willen voor scholen meer duurzame energie, een veerkrachtigere wijk. Wat we heel belangrijk vinden, is dat we mensen normaal werk kunnen geven. Je hebt zoiets als social return on investment waarbij contractpartners van gemeenten of woningcorporaties een percentage van een opdracht zon uitzetten bij sociaal ondernemers, of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk proberen te helpen. Heel vaak wordt dat ingevuld door mensen die dan de parkeerplaats mogen aanwijzen of de bouwplaats mogen schoonmaken. Dat is allemaal werk wat gedaan moet worden. Maar wij leiden mensen op voor een duurzame toekomst. Wij willen dat ze door kunnen groeien en dat ze werk hebben voor de komende 100 jaar: dat ze een warmtepomp kunnen installeren, dat ze een zonnepaneel kunnen installeren, dat ze zichzelf kunnen blijven ontwikkelen.

00:09:28
Rita: Het is een mooi initiatief. Op een gegeven moment heb je de wijkanalyse gedaan. Hoe ga je daarna verder? Hoe betrek je de mensen uit de wijken met een uitkering? Vertaalt zich dit naar concrete opdrachten?

00:09:48
Josée: Het leuke is dat door het wijkonderzoek dat we gedaan hebben, we ook heel erg veel mensen hebben leren kennen. Dus naast dat je een analyse maakt van de wijk, bouw je ook aan je netwerk. Als je mensen gaat zoeken dan weet je waar je moet zijn. Je weet wie je moet bellen. Je krijgt een adressenlijst of een telefoonlijst van mensen die je kent, die je kunt bellen, van hé, hoe zit dit, kun je daarmee helpen? We zijn nu op zoek naar mensen. Weet jij daar meer over? Je weet wie je kan bellen als je een opleiding wil gaan vormgeven. Toen we eenmaal dat onderzoek gedaan hadden, konden we eigenlijk vrij vliegend van start, waardoor we op het moment dat er vraag kwam ook wisten wie we moesten bellen.

00:10:36
Rita: Mooi, en dat is ongeveer een jaar geleden?

00:10:41
Josée: Ja, eind 2019 hebben we eerst zelf een pilot gedraaid. Dat ging nog van de subsidie die we ontvangen hadden. We hebben een pilot gedraaid voor huis-aan-huis verduurzaming. Dat is een dienst die wij aanbieden, en die werd ontzettend goed ontvangen. We hebben eerst gekeken of we daar iemand voor konden vinden? We hadden inmiddels Sándor ontmoet, die wilde graag meedoen en toen hebben we gekeken of we ook andere personen konden vinden. Dat lukte. En toen zijn we het gewoon gaan doen.

00:11:10
Rita: Ben jij toen duurzaamheidsadvies gaan geven per huishouden? Moet ik het zo zien?

00:11:19
Josée: Nee, we zijn bij mensen thuis langs gegaan, en daar hebben we de kleinere klussen gedaan die al energie besparen. Dus: radiatorfolie, ledverlichting, waterbespaarders, tochtstrips en dat soort dingen. Tegelijkertijd hebben we met mensen gesproken over energie besparen, over aardgasvrij en over de energietransitie. Dan merk je dat sommige mensen daar best wel veel vanaf weten en al heel veel energie besparen. We kwamen bijvoorbeeld al spaarlampen tegen. En ook dat er gewoon vragen zijn: Hoe werkt dat nou eigenlijk en ‘hoezo aardgasvrij’? Krijg ik dan een inductiekookplaat? Dat soort zaken, en hoe kook ik daar dan op? Maar ook vragen over een cv-ketel. Wij wisten natuurlijk ook niet alles, maar we wisten wel wat voor vragen er leven.

00:12:09
Rita: Met hoeveel mensen ben je dan voor zo’n project aan de slag gegaan? Met hoeveel adviseurs?

00:12:16
Josée: Die pilot hebben we met zijn tweeën gedaan, dus alleen Sándor en ik. Ik heb ook de instelling dat alles wat ik mensen vraag om te doen, moet ik zelf ook kunnen. Ik baal er enorm van dat ik de zonnepanelen opleiding niet heb kunnen volgen, maar ik kan nu wel een vloer isoleren en ik heb ook die huis-aan-huis verduurzaming gedaan. Wij zijn echt met z’n tweeën. We hebben toen tien woningen gedaan, en hebben later in 2020 nog een opdracht van de gemeente gekregen om er nog 30 te doen, samen met een andere partij uit de wijk.

00:12:48
Rita: Heel goed.

00:12:48
Josée: Helaas is dat door corona stil komen te liggen. Je komt natuurlijk bij iemand in een woning. Daar moesten we halverwege mee stoppen.

00:12:56
Rita: Ok, dat was de pilot en toen ging je op een gegeven moment echt aan de slag. Hoe ga je dan verder na zo’n pilot? Je kijkt terug naar welke bevindingen je hebt ontdekt, en dan ga je echt starten?

00:13:11
Josée: We hadden inmiddels veel mensen leren kennen. We hebben aan het einde van dit jaar een presentatie gegeven over wat we hadden gedaan. Die wijkanalyse moest ook schaalbaar zijn. Dat was een voorwaarde voor de subsidie. We hebben een subsidie gekregen van de afdeling werk & inkomen bij de gemeente. Eén van de voorwaarden om die te verkrijgen was dat je een plan moest ontwikkelen dat je vervolgens in andere wijken en op andere plekken kon uitrollen. Wij hebben die wijkanalyse meteen gestandaardiseerd - om het zo maar te zeggen. Maar we waren inmiddels ook tegen een aantal mensen van de woningcorporatie aangelopen. Zo is het balletje een beetje gaan rollen en zijn we van het ene project naar het andere gegaan. We hebben in de zomer van 2020 een zonnedak gerealiseerd, We hebben op het dak van een school 222 zonnepanelen geïnstalleerd. We hebben daar mensen voor gezocht uit de wijk. We hebben ze een opleiding gegeven in een wijk daarnaast. Ze konden daar op hun fiets naartoe. In de wijk daar weer naast was de school, en de opdrachtgever daarvan was een energiecoöperatie. Je loopt gaandeweg tegen allerlei mensen aan. Het is echt netwerken en het is echt een commercieel bedrijf opzetten. Het is echt acquireren.

00:14:36
Rita: Mooi initiatief. Naast je zit Sándor of eigenlijk zit Sándor online naast je in deze lockdowntijd. Sándor, jij bent werkzaam bij het wijkbedrijf. Wil jij ons iets vertellen over wat je doet binnen WijkEnergieWerkt?

00:14:53
Sándor: Hallo, ik ben Sándor. Ik heb Josée ontmoet bij een bijeenkomst die ging over de sociale veranderingen in de buurt. Toen hebben wij over het wijkbedrijf gesproken en over het idee wat dat voor de mensen uit de buurt kan betekenen. Aangezien ik aan het verkennen was om deze verandering te realiseren, en om daarbij betrokken te zijn, was ik heel blij. In het begin was ik betrokken bij de uitvoering. Zoals Josée zei, het isoleren van het ketelhuis, de huis-aan-huis verduurzaming, maar daarna ging ik ook aan de slag met de zonnepanelen. Ik heb de zonnepanelen monteurstraining gevolgd. Daarna ging ik aan de slag op het dak van de school. En aangezien ik ervaring heb met dit proces ga ik nu naar de volgende stap. Tenminste dat probeer ik te doen, en dat is de coördinatie van het project van het nieuwe team. Aangezien ik het proces ken en ook een aantal van de partners in de wijk, is dat een goeie manier om mijn betrokkenheid en kennis te verspreiden op een bredere manier.

00:16:30
Rita: Waarom vind je het zo belangrijk om hieraan mee te werken? Wat is jouw drijfveer?

00:16:38

Sándor: Toen ik Josée ontmoette, woonde ik nog niet lang in Rotterdam. Ik wilde meer betrokken zijn, situaties kunnen veranderen. Bijvoorbeeld over afval, of de afstand tussen mensen. Want wij hebben allerlei technische mogelijkheden, maar soms creëert dat meer afstand dan verbinding. Ik was aan het zoeken. Toen ik met Josée sprak, had ik het gevoel dat ik met de juiste persoon te doen had, en dat onze doelen dezelfde richting uitgingen. Zoals: samen dingen doen, aan de slag gaan, mensen leren kennen, dat soort dingen, vooral dat menselijke aspect. Dat is voor mij belangrijk. Daarom doe ik deze technische dingen, vooral om meer met mensen te doen.

00:17:52
Rita: Je wilt concreet iets teruggeven aan de maatschappij, betekenis geven, maar in die zin dat je voor mensen iets kunt doen. Is die link naar die energietransitie een hele bewuste keuze? Of is dat omdat je Josée ontmoette en daar ‘toevallig’ opkwam?

00:18:16
Sándor: Ik denk dat het beide is. Ten eerste dat je iets voor elkaar doet. Tijdens het bezoek denk ik niet dat ik op dat moment in dienst ben. Maar dat het een begin is van een soort dialoog. Dat is ook een beginpunt voor iets. Dat weet ik nog niet op het moment dat het bezoek plaatsvindt, maar het is een gevoel van openheid en mogelijkheden.

00:19:09
Rita: Ja, het creëren van die verbinding met de samenleving in de wijk. Mooi Sándor. Josée kan je iets meer vertellen over de projecten die jullie doen, want uiteindelijk gaat het om werkgelegenheid en om uitstroom creëren uit de uitkering. Wat betekent dat concreet?

00:19:34
Josée: We hebben vier verschillende soorten projecten. We bedienen inderdaad meerdere doelen. Maar het belangrijkste uitgangspunt is dat we mensen betalen voor het werk dat ze doen, en een bijdrage willen leveren aan de wijk. Dus ook aan de financiële positie in de wijk. We kopen bijvoorbeeld lokaal in, en we geven mensen ook een percentage van de winst. Het is niet zo dat we het geld uit de wijk halen, maar we willen het juist de wijk in brengen. Gaandeweg hebben we ontdekt dat we vier soorten projecten kunnen aanbieden. Dat zijn uitstroom projecten, dat is vaak die social return on investment. Dan zijn we onderaannemer van een contractpartner, waarbij we kijken of we mensen die we het werk laten doen gelijk kunnen laten doorstromen naar die contractpartner. Als dat niet zo is, dan gaan we op zoek naar een andere werkgever. We zoeken iemand uit de wijk en die leiden we op, die geven we werkervaring en vervolgens proberen we hem of haar aan het werk te helpen bij een reguliere werkgever. Dat is wat we doen. We doen ook margeprojecten. Dat zijn eigenlijk "gewone commerciële projecten", bijvoorbeeld vloerisolatie aanbrengen. Daar maken we winst op en worden we voor betaald met de normale commerciële prijs. We hebben ook wat langdurigere en laagdrempelige projecten. Dat is de huis-aan-huis verduurzaming waarbij we mensen eerst laten wennen aan werk en ook aan energie, energiebesparing en de energietransitie. Dan kunnen ze kijken of ze het interessant vinden en eventueel later meedoen in een uitstroom project. Als vierde bieden we het wijkonderzoek, waarbij we onderzoek doen in een wijk of een wijkbedrijf levensvatbaar is, en wat je daar dan voor zou moeten doen om dat op te zetten.

00:21:47
Rita: Jullie zijn actief in Bospolder Tussendijken in Rotterdam. Zijn er al meer wijken, dorpen of steden waar jullie actief zijn?

00:21:55
Josée: Ja, we werken ook in Ryeroord, dat is aan de zuidkant van de Maas in Rotterdam en we zijn actief in Breda. Daar hebben we net de wijkanalyse gedaan. En staan we op het punt om antwoord te geven op de vraag of WijkEnergieWerkt werkt in die wijk.

00:22:18
Rita: Het is mooi dat jullie ook in Breda zijn, want hoe kom je in Breda terecht?

00:22:24
Josée: Ja, ook dat is weer netwerken. Het is op zoek blijven gaan in je netwerk. Het is het in de gaten houden van LinkedIn, het is het reageren op mensen die iets posten. We zijn daar terechtgekomen via stichting Brabant geeft Energie. Dat is een stichting die via de provincie subsidies uit kan reiken aan projectpannen. Die dame kende ik toevallig via een masterclass die wij samen gevolgd hebben. Het is echt een kwestie van netwerken, en zorgen dat je op de juiste plekken bent. Ik ben natuurlijk al tien jaar actief in energietransitieland, dus ik ken inmiddels ook al wat mensen.

00:23:04
Rita: Ja precies. Wat is jouw uiteindelijke doel met WijkEnergieWerkt?

00:23:10
Josée: We willen natuurlijk groeien. Het liefst zou ik een Rotterdam-breed WijkEnergieWerkt opzetten. Waarbij we in allerlei wijken in Rotterdam mensen aan het werk helpen in hun eigen wijk. Maar ook een basisprincipe van WijkEnergieWerkt. Dat je op de fiets naar je werk moeten kunnen. Naar Rotterdam fiets ik nog wel, naar Delft wil ik ook nog wel fietsen, maar op een gegeven moment houdt het op. Naar Breda fiets ik niet. We denken er nu om in een soort franchise constructie, mensen lokaal te helpen met, eerst de analyse te doen en de wijk in te gaan, om de mensen te leren kennen en het vervolgens daarop te laten starten. Maar dat doen wij dan niet, dat doen de mensen lokaal, en daar willen we dan bij helpen. Daar kunnen we bij betrokken zijn, en bij betrokken blijven om daar een draai aan te geven. Maar uiteindelijk gaat het erom dat we lokaal mensen helpen.

00:24:10
Rita: Dat zou natuurlijk heel mooi zijn, dat je mensen uit het dorp of de stad in die wijk krijgt en dat ze daar ook de kennis van hebben. Als ze al een netwerk hebben waardoor het makkelijker is om het op te starten.

00:24:24
Josée: Iemand die daar zelf woont heeft al een groter netwerk dan dat ik daar opnieuw zou moeten opbouwen.

00:24:30
Rita: Ja, dat begrijp ik. In de vorige podcast kwam Henk van den Berg naar voren. Henk is transitiemanager ondergrond bij de VNG en hij heeft jou twee vragen gesteld. Wat hij ziet bij werkzaamheden onder de grond is dat de vakmensen voor de werkzaamheden apart gecertificeerd zijn. En dan zijn er ook nog allerlei categorieën. Terwijl hij vaststelt dat voor werkzaamheden die ondergronds gebeuren, we breed geschoolde mensen nodig hebben. Herken jij dit ook als het gaat om werkzaamheden boven de grond?

00:25:10
Josée: Ja dat is lastig voor ons, want we zijn nog niet lang aan de slag in de praktijk. Maar het is wel wat we willen. We willen graag breed geschoolde mensen opleiden, omdat ze dan ook overal aan de slag kunnen.

00:25:26
Rita: Ja dan zijn ze multi-inzetbaar.

00:25:27
Josée: Ja precies. Als ze uiteindelijk zelf kiezen voor – ‘ik vind zonnepanelen leggen een stuk leuker dan laadpalen installeren’. Prima, dan ga je zonnepanelen leggen, maar we willen mensen wel zo breed mogelijk opleiden. Nog een antwoord op de vraag is; dat we wel merken dat het soms lastig is om juist die gecertificeerde en erkende partijen te laten nadenken over wat we voor ze zouden kunnen doen. En welk werk is gecertificeerd? En met welk werk zouden wij al kunnen starten, zodat we uiteindelijk naar zo’n certificering toe zouden kunnen werken? Je zou in een meester gezel-duo zou je moeten werken. Dat is soms wel lastig om partijen zover te krijgen, maar als we dat eenmaal doen, vinden ze het vaak heel leuk.

00:26:14
Rita: Waarom vinden ze het lastig? Is dat omdat de mensen nog opgeleid moeten worden, en nog niet gecertificeerd zijn? Of dat ze er geen tijd voor hebben?

00:26:23
Josée: Het laatste vooral. De klussen moeten snel klaar zijn, ze moeten door naar de volgende klus. Er moet geld verdiend worden. Dat is natuurlijk ook een beetje hoe we het allemaal met elkaar hebben ingericht. Als jij een zonnedak in drie dagen kunt doen, maar doordat je iemand meeneemt die het nog moet leren, doe je er vijf dagen over. Tijd is geld.

00:26:43
Rita: Ja precies dat is ook zo. Dat is heel lastig.

00:26:46
Josée: Wat we dus gemerkt hebben, is dat de rol van de opdrachtgever daarin essentieel is. Als de opdrachtgever zegt: ‘wij willen maximale social return on investment, ons maakt het niet uit dat het langer duurt als we daar meer mensen mee opleiden’. Dan lukt het om ons in te zetten.

00:27:07
Rita: Dat zou misschien gemakkelijker zijn bij woningcorporaties, wat meer sociale bedrijven, in plaats van commerciële bedrijven.

00:27:16
Josee: Ja, dat is ook zo. We richten ons met name op energiecoöperaties. Dat zijn gewoon burgers die zich samengevoegd hebben, maar inderdaad ook scholen, woningcorporaties en gemeenten. Er zijn ook veel commerciële partijen die op het moment dat je doorvraagt en gewoon zegt: ‘moet dat zonnedak echt zo snel klaar zijn’? Die dan zeggen dat het niet zo snel hoeft. Ik wil nu niet alle commerciële partijen in een hoek zetten, maar het is inderdaad zo dat als tijd geen impact heeft, dan zijn wij gemakkelijk inzetbaar.

00:27:53
Rita: Henk stelde nog een vraag. ‘In de ondergrond is nog heel veel onbekend, daardoor is het moeilijk te voorspellen wat er moet gebeuren en wie dat gaat uitvoeren. Zien jullie dit ook en hoe gaan jullie daarmee om?’

00:28:10
Josée: Het is bijna hetzelfde antwoord als net. We zijn daarop ingericht, dus het gaat erom dat je zo flexibel mogelijk met dingen omgaat en experimenterend aan het werk gaat. Het is ontzettend belangrijk dat je elkaar vertrouwd en dat je met elkaar afspreekt dat je samen doorgaat tot de klus geklaard is. Dat je doet wat gedaan moet worden. Als je dat met elkaar aanpakt dan ben je ook niet zo snel uit het veld geslagen, als iets anders is dan je had verwacht.

00:28:37
Rita: Als je voor verrassingen komt te staan, dan is het gewoon op dat moment kijken hoe je het kunt aanpakken? Hoe kunnen we het oplossen? Dat je een beetje die insteek hebt?

00:28:46
Josée: Ja, precies. Het is ook het verzamelen van hele flexibele partners. Wij werken samen met een opleidingspartner "De Beroepentuin" en die passen zich aan, aan wat wij en anderen van hen vragen. Ik kom dan aan met: ik wil graag een opleiding vormgeven waarbij we een rol kunnen spelen bij het aanleggen van het warmtenet, daarvoor moeten mensen dit allemaal kunnen. Kunnen we daar een opleiding voor maken? Dan zeggen zij: ‘dat is goed’, en dan doen we dat. Dus het is ook het om je heen verzamelen van flexibele partners die met het hart op de juiste plek proberen om dingen voor elkaar te krijgen.

00:29:24
Rita: Bedankt voor het delen van jullie verhaal. We hebben nog een laatste vraag: Wat zou jij gemeenten of andere stakeholders met name woningcorporaties of energiecorporaties mee willen geven bij energietransities? Heb je nog een high-over advies?

00:29:44
Josée: Ja, een high-over en een wat meer toegespitst advies op het onderwerp en op het verbinden van die opgave. Het high-over advies is: heb alsjeblieft aandacht voor een inclusieve energietransitie. Ik vind dat ook heel hoogover klinken, maar probeer met alles wat je doet er over na te denken of het op gelijkwaardig niveau gaat voor iedereen en of het de kloof vergroot of verkleind? Dus ervoor zorgen dat iedereen hieraan kan meedoen en daar ook profijt van heeft. Naast het feit dat de wereld er schoner van wordt. Dat is meer het hele high over antwoord. Het andere antwoord is: als je echt bezig wilt zijn met het verbinden van die aardgasvrije opgave met werkgelegenheid, dan zijn er twee dingen ontzettend belangrijk. Dat is wat we nu hebben geleerd. Het ene is concrete commitment van opdrachtgevers, en niet alleen een intentieverklaring met elkaar ondertekenen, maar met elkaar aan tafel zitten en zeggen: ‘we willen maximale social return on investment’, en dan betekent dat een opdrachtgever betrokken moet blijven bij de gesprekken met de contractpartner, en onderling dat vertrouwen heel erg moet opbouwen. Dat ze meedelen, en dat ze het niet erg vinden als het langer duurt, zodat zo’n contractpartner ook weet waar de ruimte zit. Dat ze met elkaar kunnen onderzoeken hoe ze het gaan vormgeven. Het moet echt concreet zijn. We hebben niet voldoende aan ‘we vinden het allemaal zo leuk en laten we het zo gaan doen, en dan laten we het los’. Je moet dit samen, met elkaar, willen doen. En de andere is, dat hebben we ook al eerder uitgebreid besproken. Het is essentieel om in die wijken rond te lopen, en mensen te leren kennen. Het is niet genoeg om een plan te bedenken achter je bureau, en dat dan uitvoeren. Je moet heel flexibel kunnen omgaan met de ideeën die je hebt. Ik had ook bepaalde ideeën over hoe het bedrijf er uit moest gaan zien. Het is totaal anders geworden. Dat is niet erg. Het is belangrijk dat je met een aantal uitgangspunten begint, maar dan met lokale mensen gaat praten en vraagt: ‘hoe ziet het er hier uit?’ Als ik een wijkbedrijf opricht, wat voor rechtsvorm moet dat hebben? Moet dat een BV zijn of een coöperatie, of moet het eerder een stichting worden? Misschien zijn dat niet de gesprekken die je voert, maar het zijn wel dingen die daaruit voortkomen. Het zijn wel deze dingen die uit zo een onderzoek komen.

00:32:21
Rita: Je moet ook feeling krijgen met de behoeftes die er zijn in de wijk. Zodat je het kan toepassen op de bewoners?

00:32:30
Josée: Precies, en vervolgens dat dan weer vergelijken met de analyses die al gemaakt zijn. Onze wijkanalyse maakt gebruik van de analyses die vaak al gemaakt zijn voor de transitievisie warmte. We baseren ons op de datavoorziening energietransitie gebouwde omgeving en de wijk paspoorten, en dat combineren we met ons kwalitatieve onderzoek. Dan kan je in een relatief korte tijd toch wel antwoord geven of WijkEnergieWerkt in de wijk waar je dit zou willen doen.

00:33:02
Rita: Dat lijkt me een hele mooie afsluiter. Sándor en Josee, ik wil jullie hartelijk danken voor jullie deelname aan deze podcast. Josée, wat ik me nog afvraag: als mensen meer willen weten over WijkEnergieWerkt, kunnen ze dan informatie bij je opvragen, of is er een website waar ze terecht kunnen?

00:33:22
Josée: Ja, ze kunnen naar wijkenergiewerkt.nl en daar staan ook mijn contactgegevens dus dan kunnen ze mij bellen om meer informatie te krijgen.

00:33:32
Rita: Oké, dan wil ik jullie heel veel succes wensen met WijkEnergieWerkt, het is een heel mooi initiatief. Veel succes en hartelijk dank voor jullie deelname aan deze podcast.

00:33:46
Josee: Graag gedaan en dankjewel.

00:33:47
Sander: Graag gedaan.

00:34:03
Deze podcast is opgenomen in opdracht van het Kennis- en leerprogramma als onderdeel van het Programma Aardgasvrije Wijken. Dank aan alle mensen die voor en achter de schermen hebben meegewerkt. Deze en andere afleveringen kunnen worden teruggeluisterd op www.aardgasvrijewijken.nl.