Rijk helpt wijken Rotterdam-Zuid te versterken én aardgasvrij te maken

15-04-2021
4682 keer bekeken

In de Regio Deal Rotterdam Zuid is afgesproken dat vanuit het Programma Aardgasvrije Wijken 18 miljoen beschikbaar komt om bewoners te helpen hun woningen aardgasvrij te maken. Wethouder Kurvers van de gemeente Rotterdam vertelt wat ze met de Rijksbijdrage gaan doen.

Bewoners van Rotterdam-Zuid hebben te maken met een relatief hoge werkloosheid, schooluitval, verouderde woningen en criminaliteit. Het Rijk, gemeente Rotterdam en het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werken daarom samen om de leefomstandigheden voor de bewoners van Rotterdam-Zuid te verbeteren. Afspraken hierover zijn onder andere gemaakt in de Regio Deal Rotterdam-Zuid. Hierin is ook afgesproken bewoners te helpen hun woningen aardgasvrij te maken. Het Rijk stelt hiervoor nu 18 miljoen euro beschikbaar.  “We kunnen nu een aanpak ontwikkelen die maatgevend kan zijn voor heel Rotterdam, met oog voor het individu”, reageert wethouder Bas Kurvers, verantwoordelijk voor de portefeuille Bouwen, wonen en energietransitie gebouwde omgeving.

We kunnen nu een aanpak ontwikkelen die maatgevend kan zijn voor heel Rotterdam, met oog voor het individu.

Wethouder Kurvers, u gaat de energietransitie koppelen aan andere opgaven in Rotterdam-Zuid, zoals werk, opleiding, (energie)armoede en gezondheid. Waarom die gecombineerde aanpak?

“Ik ga graag de wijken in en kreeg van een mevrouw een heel mooie maar indringende vraag over de overstap naar aardgasvrij: ‘Leg me nou eens uit waarom ík dit moet doen. Want je weet toch dat ik niet veel geld heb? Anders zou ik toch niet in deze wijk blijven wonen?’ Dat zijn hele fundamentele gesprekken. Want dat is wel waar je over praat: je zit aan de eigenheid van mensen. Aan hun huis, de manier waarop ze koken, hun warmte… Je moet daarom in je aanpak oog hebben voor het individu. In Reyeroord hebben we bijvoorbeeld een bureau wat bij mensen aan huis komt. Om mee te denken over problemen die achter de voordeur spelen. Vaak hebben die niks met aardgasvrij te maken. Het bureau kan daarom doorverwijzen naar bijvoorbeeld een sociaal wijkteam.  Ook hebben we budgetcoaches die kunnen helpen om het huishoudboekje op peil te houden. In Pendrecht is er de Huiskamer Aardgasvrij Pendrecht. Daar worden bijvoorbeeld kooklessen gegeven, waarbij mensen kunnen kijken of inductie koken bij hen past. En we zijn op zoek naar energiecoaches in de wijk. Als de buurman kan leren hoe je energiezuinig kunt zijn, is dat meteen al een stuk vertrouwder. Verder bekijken we of we leerwerktrajecten kunnen oprichten om mensen in de betreffende wijken om te scholen. Bijvoorbeeld als installateur van zonnepanelen.  Want de energietransitie brengt ook nieuwe banen met zich mee. De bijdrage vanuit het Rijk geeft de wijken van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid dus een sociaaleconomische impuls.” 

De bijdrage vanuit het Rijk geeft de wijken van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid dus een sociaaleconomische impuls.

Wat kunt u met die 18 miljoen euro allemaal doen?

“Een deel wordt gebruikt voor de verbinding met sociaaleconomische opgaven in het NPRZ-gebied. Een ander deel gebruiken we om particuliere woningbezitters in Pendrecht en Reyeroord financieel tegemoet te komen bij de overstap op stadsverwarming.  Dat gaat om een bestaande gebiedsaanpak, die we met deze Rijksbijdrage ook echt af kunnen gaan maken. Deze gebiedsaanpak omvat een veel bredere inzet dan alleen het aardgasvrij maken. Want we willen wil met de gebiedsaanpak aardgasvrij ook de positie van de wijk en de bewoner verbeteren. Een deel van de Rijksbijdrage wordt ook besteed aan pilots in NPRZ-focuswijken. Hier combineren we verduurzaming met de aanpak van achterstallig onderhoud bij VVE’s, het samenvoegen en vergroten van woningen en de herstructurering van gebieden. We onderzoeken of deze gecombineerde aanpak meerwaarde heeft, en kan worden uitgebreid naar andere wijken. We gaan nu echt een schaalsprong maken, op zoek naar opschaalbare werkwijzen. Als wethouder van deze stad vind ik het ontzettend belangrijk om te leren en te innoveren. Maar dat betekent niet dat Rotterdammers al het leergeld moeten betalen. Als gemeente kunnen we dit alleen samen met het Rijk dragen. Zelf hebben we niet de financiële ruimte.”

Wat zijn uw plannen voor de twee pilotwijken?

“In Pendrecht wordt onderzocht hoe de hele wijk kan profiteren van zonne-energie. Maar ook hoe jongeren aan de energietransitie kunnen meedoen, met leer-werktrajecten door bijvoorbeeld te starten als energiecoach. In Pendrecht gaan we binnenkort alle bewoners een aanbod doen om van het aardgas af te gaan. In Heindijk hebben we al een deel gedaan. Daar hebben we eigenaar-bewoners een aanbod gedaan waar meer dan 70% op heeft ingetekend. Een corporatie en commercieel verhuurder doen ook mee. In Reyeroord onderzoeken we wat bewoners vinden van de overstap op aardgasvrij. En wat zij hierbij nodig hebben om een verantwoorde keuze te maken. Ook ontwikkelen we een methodiek om de energietransitie voor iedereen mogelijk te maken, ook voor bijvoorbeeld mensen in kwetsbare wijken die andere zorgen aan hun hoofd hebben. Een leer-werktraject in de wijk laat zien dat de energietransitie werkgelegenheid oplevert. Bijvoorbeeld door mensen op te leiden tot installateur van de toekomst.”

Waar zal het geld concreet voor worden ingezet als het gaat om de energietransitie?

“Het meeste geld gaat naar het financiële aanbod wat we particuliere huiseigenaren zullen doen om van het aardgas af te gaan. Op die manier willen we ook meer naar een opschaalbare werkwijze. Waarbij we een warmtenet stap voor stap, huis voor huis en straat voor straat kunnen aanleggen.”

Hoe ziet dat aanbod eruit?  

“In Heindijk hebben we een aanbod gedaan waarbij mensen subsidie kregen als zij aardgasvrij gingen koken. Toen hebben we een eigen bijdrage gevraagd van 1.500 euro, ongeveer het bedrag wat je voor een nieuwe cv-ketel zou betalen. We vinden dat mensen met een eigen huis ook principieel een eigen bijdrage moeten leveren. Tegelijkertijd hoeven zij als deelnemers aan een pilot niet al het leergeld te betalen. De overige kosten - zoals aansluitkosten en de kosten van een monteur - hebben wij daarom vergoed.”

Hoe is de animo onder bewoners om mee te doen?

“Als ik een wandeling door de wijk maak hoor ik dat mensen in de kern enthousiast zijn over verduurzaming. Maar Rotterdammers zijn tegelijkertijd niet gek. Zij willen weten wat het kost, wie het betaalt, hoe het werkt, en of zij straks nog wel lekker kunnen koken met inductie.  Allemaal heel praktische vragen waarvoor je aandacht moet hebben. In dit soort aanpakken is het heel belangrijk om oog te hebben voor dat menselijke aspect. Je kunt praten over de dikste van de buizen en diameters, maar uiteindelijk moet je ook het gesprek kunnen hebben met de Rotterdammer die bang is dat hij straks zijn energierekening en boodschappen niet meer kan betalen. Een deel van de mensen zal misschien wel willen, maar niet kúnnen betalen. Dan moet je daar als stad je pakket maatregelen voor hebben en maatwerk leveren. We bieden bijvoorbeeld renteloze leningen aan. Als mensen ook dat niet kunnen, zijn er mogelijkheden om budgetcoaches te krijgen of door te verwijzen naar de schuldhulpverlening. Gelukkig doet in Heindijk meer dan 70 procent mee: dit betekent dat we daar een succesvolle aanpak hebben en aan de slag kunnen gaan.”

U gaat leren en innoveren in Reyeroord en Pendrecht. Wat zijn uw belangrijkste leerdoelen?

“Praktijkervaring opdoen is één. Daarnaast zoeken we naar kostenefficiency. De gemiddelde kosten om een huis op restwarmte aan te sluiten, bedragen 14.000 tot 15.000 euro. Dat is gelukkig vele malen minder dan sommige alternatieven. Tegelijkertijd is het nog steeds een heleboel geld. We willen daarom kijken of we die kosten misschien omlaag kunnen brengen. We willen dus leren met de business case, maar ook in onze aanpak. Zodat we die straks kunnen opschalen. Want we hebben 310.000 huizen in Rotterdam en die moeten allemaal van het aardgas af. Ik hoop dan ook dat we een aanpak kunnen ontwikkelen die maatgevend kan zijn voor de rest van Rotterdam. En waarmee ook de rest van Nederland zijn voordeel kan doen.”    

Fotograaf: Casper Rila

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen