Liesbeth van Tongeren (gemeente Den Haag): Samen werken aan iets positiefs geeft energie

17-02-2021
6394 keer bekeken

"Ik ga nooit met mensen in gesprek over het aardgasvrij maken van wijken. Daar hebben mensen niets mee." Liesbeth van Tongeren, wethouder Energietransitie, werkt aan een duurzaam Den Haag. Haar boodschap: stem je boodschap af op wie je voor je hebt, maak het relevant. En varieer in vorm.

Door: Vincent van Stipdonk

"In 2050 moeten alle huizen aardgasvrij zijn, maar daar heb ik het niet over. Sowieso is 2050 nog veel te ver weg. Je weet toch niet waar je over dertig jaar woont? En ik zeg ook niet dat mensen van het gas af moeten. Dan pak je ze wat af. Nee, we werken aan schone duurzame energie. Samenwerken aan iets positiefs, dat geeft energie."

Maak het relevant

Corona heeft in de kern niet veel veranderd aan hoe je mensen benadert, vertelt Liesbeth van Tongeren, wethouder Duurzaamheid, Milieu & Energietransitie in Den Haag: "Dat het nu moet via video-gesprekken maakt het wel iets lastiger om echt contact te maken. Daarom is het nu nóg belangrijker om het onderwerp voor hen relevant te maken. Wat gebeurt er in hun huis of flat? Waarvan hebben zij last of profijt? Iemand met slechte longen profiteert van een goed geventileerd huis zonder gas, want gasverbranding geeft slechte lucht. Sluit aan op motivatie. Dat was voor corona al belangrijk en is nu cruciaal."

Sluit aan op motivatie

Basisargumenten

"Ik stem mijn boodschap af op wie ik voor me heb. Ik heb een set basisargumenten langs min of meer politieke lijnen: huiseigenaren vertel ik dat hun huis toekomstbestendig en comfortabeler wordt als je het verduurzaamt. Mensen met een krappe beurs laat ik zien wat je bespaart door te isoleren. En mensen die trots zijn op Nederland vertel ik dat we jaarlijks miljarden betalen aan Russisch gas: veel geld dat in letterlijk in rook opgaat."

Ik kan je niet dwingen, maar nú is er hulp

Natuurlijk zijn er tegenstanders, zoals de groep Aardgasblij die absoluut niet van het gas af wil. Liesbeth: "Zulke mensen vertel ik: ik kan je niet dwingen, maar nú is er hulp, steun en subsidie. Als we 2050 naderen, is dat er misschien niet meer."

Online buurtgesprekken

Zowel actieve voor- als tegenstanders zijn gemakkelijk te bereiken. Bij mensen zonder duidelijke mening is dat lastiger maar het kan wel, vertelt Liesbeth. "Afgelopen zomer hielden we online buurtgesprekken met unusual suspects die nog niet zo met dit onderwerp bezig zijn. Bureau Graswortel hielp ons daarbij. We vroegen: wat doet u en wat moet de gemeente doen om de planeet heel te houden?"

Als iedereen het doet, wordt het vanzelf gewoon 

"Ook zij hadden vaak al iets gedaan, al was het maar een tochtstrip plakken of korter douchen. Als je dat waardeert, werkt het heel motiverend. Als mensen vertellen wat ze al doen, gaan anderen dat ook proberen. En als iedereen het doet, wordt het vanzelf gewoon."

Stap voor stap overstappen

"In de krant lees je dat het duur is om je huis te verduurzamen," vertelt Liesbeth. "Maar je huis inrichten doe je ook niet in een keer. Overstappen op nieuwe energiebronnen doe je ook stap voor stap."

Een mooi voorbeeld is de energiebespaarbox. "Mensen kunnen dat voor hun straat aanvragen. Dan helpen we ze met kleine verduurzamingen zoals radiatorfolie, waterbesparende douchekop, ledlicht, tochtstrips en nog meer. We helpen direct met materiaal, monteren en financiën. Mensen merken dan dat hun huis opknapt qua comfort. Dat helpt ze over een drempel. Dan weten ze: de volgende stap lukt ook wel. Zo komt verduurzamen op het huishoudlijstje."

Als mensen merken dat hun huis opknapt, helpt ze dat over een drempel

Verschillende mensen, verschillende manieren

Omdat er veel verschillende mensen zijn, zet de gemeente verschillende middelen in. Liesbeth: "Op www.Kijkduurzaam.nl kun je bijvoorbeeld rondkijken in verduurzaamde huizen in Den Haag. Bewoners laten daar zelf zien wat ze aan maatregelen hebben getroffen. Dat inspireert  andere mensen om ook aan de slag te gaan." Voor weer andere mensen organiseert Stichting Aarde-Werk in opdracht van de gemeente workshops. "Zij benaderen mensen met migratieachtergrond die (vrijwel) analfabeet zijn en gaan dan in gesprek over hun energierekening. Dan praten ze over gedrag: zet niet je raam open, douche niet te lang, ventileer, laat de kraan niet laten lopen. Bij de volgende jaarrekening bespreken ze samen wat het heeft opgeleverd. Die mensen maken daarna weer anderen enthousiast."

Die mensen maken daarna weer anderen enthousiast

Energie uit de Wijk Challenge

Soms komen mensen zelf met ideeën. Om dat te prikkelen is er de Energie uit de Wijk Challenge, waaraan Hagenezen met een idee voor verduurzaming kunnen meedoen. Jaarlijks wordt 0,5 miljoen verdeeld, zonder vormeisen, als er maar na een jaar tastbare resultaten zijn. Liesbeth: "We ontvangen mooie plannen, ook dingen waar wij niet aan hadden gedacht. Bijvoorbeeld over ventilatiesystemen. In Ypenburg zijn vijf systemen getest op energieverbruik. Daar bleken forste verschillen in. Daardoor kunnen we straks alle Hagenezen laten zien hoeveel je bespaart met een ander ventilatiesysteem."

Het mooie is dat mensen met dingen komen die ze zelf willen doen, benadrukt Liesbeth. "Omdat er nauwelijks wettelijke verplichtingen zijn kunnen we niets afdwingen. Hoe zorg je dan dat al die technieken goed worden uitgevoerd in de wijken? Zo’n challenge helpt dan."

Verzamel en leer van veel manieren

Er zijn veel opties om van het aardgas af te gaan. Maar de informatie daarover is vaak versnipperd en ingewikkeld. "Daar werken we nu aan. We hebben nu één website www.duurzamestad.denhaag.nl en niet meer allerlei losse sites. Vroeger hadden we een hele rits subsidies, nu valt alles onder een regeling: de Subsidieregeling Wonen op schone energie."

Als er nooit iets misgaat, dan proberen we niet hard genoeg

Een energiespaarbox, rondkijken in verduurzaamde huizen, een subsidieregeling, een Challenge, online-buurtgesprekken, workshops… Den Haag probeert van alles. Liesbeth eindigt met een les: "Ik zeg tegen mijn ambtenaren: als er nooit iets misgaat, dan proberen we het niet hard genoeg. Van problemen leer je. Als er nooit problemen zijn, zijn we te risicomijdend. Dan komen we er niet."

Foto: Valerie Kuypers

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen