Nieuwe energie gecombineerd met nieuwe natuur en nieuw gebruik

27-10-2021
9432 keer bekeken

De energietransitie staat niet op zichzelf is de gedachte achter de transitievisie warmte van de gemeente Venlo. Daarom is die ingebed in een breder duurzaamheidsplan. Frank Kusters, beleidsadviseur duurzame ontwikkeling, over de pluspunten van nu en de zorgen voor morgen.

Drie-in-één

De warmtetransitie is ook in Venlo een kluif om je tanden op stuk te bijten. Maar de gemeente ziet volop kansen er een succes van te maken. Door de transitie in breed perspectief te zien bijvoorbeeld.

Frank Kusters: ”Al eerder hadden wij met samenwerkingspartners een uitvoeringsprogramma duurzaamheid opgesteld, en daarin circulariteit, klimaatadaptatie en energie uitgewerkt. De vraag naar een transitievisie warmte konden we mooi aangrijpen om deze drie elementen te bundelen in één ‘transitievisie gebouwde omgeving’. Ze hebben tenslotte een relatie met elkaar en effect op elkaar. In onze transitievisie komen dus behalve nieuwe energie, ook nieuw gebruik en nieuwe natuur aan bod.”

Goede discussies

Voor het onderdeel ‘nieuwe energie’ - van fossiele brandstof naar duurzame warmtebronnen - stak een groepje “enthousiastelingen” de koppen bij elkaar. “Gemeente, woningcorporaties, Rijkswaterstaat, waterschap Midden-Limburg, netbeheerder, iedereen was gedreven om toe te werken naar een gemeenschappelijke stip op de horizon. Dankzij goede onderlinge discussies en met instemming van de gemeenteraad met randvoorwaarden en uitgangspunten ligt er nu een versie 2.0.”

Frank Kusters

Webinars en klankbordgroep

Om de bewoners bij te praten en te discussiëren over de transitievisie warmte organiseerde de gemeente twee webinars. “Inmiddels hebben we een klankbordgroep in het leven geroepen met bewoners en vertegenwoordigers van bewonersorganisaties en bedrijven. Zij denken opbouwend en positief kritisch mee over een kwalitatief goede invulling van de warmtetransitie.”

Proeftuin

Hoe je het als gemeente daadwerkelijk gaat aanpakken om woningen aardgasvrij te maken, is een essentieel onderdeel van de transitievisie warmte. Welke technieken zijn beschikbaar, welke wijken gaan eerst, wanneer en hoe? Kusters: “Met de samenwerkende partners hebben we eisen opgesteld om wijken te selecteren die in aanmerking komen voor relatief snelle overgang naar duurzame energie. Vanuit de techniek gekeken: waar kan een warmtenet gebruikmaken van warmte uit de Maas? Daaruit kwam onder andere de wijk Hagerhof-Oost naar voren, die nu proeftuin is in het Programma Aardgasvrije Wijken. Daar waren we blij mee! We doen er nu ervaring op voor andere wijken, in praktische zin en organisatorisch.”

Zorgen

“In onze transitievisie warmte hebben we beschreven welke wijken we voor en na 2030 aanpakken. Clusters van wijken waar een warmtenet kansrijk is. En wijken waar bewoners al initiatief tonen op duurzame thema’s. Een ambitieus plan en we zijn er enthousiast mee aan de slag. Maar we moeten ook realistisch zijn. Tot en met 2030 zouden er in Venlo 1000 woningen per jaar worden geïsoleerd en/of van het aardgas moeten afgaan, willen we het Klimaatakkoord halen. Dat lijkt niet haalbaar en daar maak ik me zorgen over.”

Inwoners motiveren

Wat zijn de hindernissen? “Betrokkenheid van de bewoners is een voorwaarde voor het slagen van de duurzaamheidsplannen. Regelmatig zoek ik bewoners op om met ze te praten. Het zijn soms kritische gesprekken, maar ik vind het een superinvestering! En een aanrader voor andere gemeenten: blijf in gesprek met je bewoners. Toch bereiken we nog maar een klein aantal mensen. Om bewoners te stimuleren aan te sluiten op het warmtenet hebben we alleen al in de proeftuin een legertje aan medewerkers nodig om meer van die gesprekken te voeren. Die fte’s hebben we niet. Hoe ga je het als overheid organiseren om inwoners te motiveren?”

Regelmatig zoek ik bewoners op om met ze te praten. Het zijn soms kritische gesprekken, maar ik vind het een superinvestering!

Warmtenet

De proeftuin leert ook dat komen tot een warmtenet een kwestie is van lange adem. Er is dan ook acht jaar voor uitgetrokken. “Een ingewikkelde operatie, die alleen al aan voorbereiding - met veel partijen - veel tijd vraagt. We hebben bovendien te maken met de Wet collectieve warmtevoorziening die nog niet definitief is. Dat maakt het er niet gemakkelijker op.”

Woning van morgen

Inmiddels gonst het in Hagerhof-Oost wel van initiatieven voor bewoners. In de ‘woning van morgen’, zien, lezen en beleven bewoners wat duurzaam wonen straks betekent. In de voortuin krijgen ze op een eenvoudige manier de techniek van een warmtenet uitgelegd. “Daarmee willen we komende veranderingen tastbaar maken. Mensen bewust maken, niet alleen van de noodzaak van een nieuwe manier van verwarmen, maar ook van klimaatverandering en circulariteit. Ook voor andere gemeenten: maak de transitie tastbaar, en betrek er ook andere aspecten bij.”

Nieuwsgierig? Lees de transitievisie gebouwde omgeving van Venlo.

Tekst: Carla van den Bergen

Foto’s: Valerie Kuypers

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen