Een webinar, chatfunctie, digitale huiskamer of online enquête. Zomaar enkele voorbeelden van slimme oplossingen die meerdere proeftuinen als alternatief hebben ingezet voor participatie en communicatie sinds de uitbraak van corona. Ook in Assen is een online vragenlijst ingezet. “We wilden eigenlijk net beginnen met bezoeken aan huis en in beeld brengen hoe bewoners aankijken tegen energie besparen en duurzame energie opwekken en kijken wat er al gebeurd is in woning. Dat kon niet meer”, vertelt communicatieadviseur Denise Zwep. “Daarom hebben we eerst via huis-aan-huisbrieven een link naar een online vragenlijst verspreid. Maar we wisten ook: daarmee bereik je niet iedereen.”
Coronaproof bouwkeet en tent
In de bewonersbrief vertelde de gemeente Assen daarom dat bewoners ook met vragen of voor hulp bij de vragenlijst konden bellen of aankloppen bij een speciale coronaproof bouwkeet, die stond opgesteld in de wijk. Zwep: “In de bouwkeet is een soort spreekkamertje met een scherm gemaakt. Hier kunnen twee tot drie mensen uit hetzelfde huishouden aan de ene kant zitten en een medewerker van de gemeente aan de andere kant. Bij de bouwkeet hingen herkenbare vlaggen en in de wijk hingen borden met daarop de data waarop we aanwezig waren in de keet. Op de warme dagen hebben we als noodoplossing ook een tent erbij gezet met statafels, zodat we op een veilige manier in gesprek konden blijven met bewoners. In totaal heeft 34% van de huishoudens de vragenlijst ingevuld.”
Extra goed zichtbaar
De bouwkeet en tent sloegen goed aan, vertelt Zwep. “Ondanks corona blijven we daardoor in gesprek met bewoners. Ook in het vervolg en bij andere projecten gaan we de bouwkeet misschien inzetten. We zijn daarmee namelijk extra goed zichtbaar en trekken de aandacht van langslopende mensen die we anders misschien helemaal niet gesproken hadden. Bovendien zitten we nu echt ín de buurt. En dat was voor corona wel anders, toen we weleens grotere bijeenkomsten organiseerden in het buurtgebouw dat nèt wat verder weg zit.”
Onderzoek naar gevolgen participatie
Het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving onderzocht de impact van de coronacrisis op de participatie in aardgasvrije wijken. In hun rapport worden verschillende thema’s uitgewerkt en geven ze enkele tips, zoals het organiseren van een omgevingswandeling waarbij je 1op1 en op veilige afstand in direct contact met de wijk kunt komen. Daarnaast wijzen ze erop dat nu bijvoorbeeld de groter wordende onzekerheid een belangrijk thema is. “Mensen hebben zorgen over hun gezondheid en raken misschien hun baan kwijt”, beaamt communicatieadviseur Monica Verhoek van de Rotterdamse proeftuin Pendrecht. “Daarom willen we ze niet extra belasten met zorgen om de overgang naar aardgasvrij. We kiezen nu om vooral het gemeenschapsgevoel aan te sterken en een glimlach op gezichten te veroorzaken. Dat hebben we gedaan met Pendrecht Post: pakketjes wenskaarten die bewoners aan elkaar kunnen sturen.” Op de kaarten zit een klein logo’tje van Pendrecht Aardgasvrij, maar verder wordt niet gesproken over dit thema. Ook niet in de begeleidende brief. Verhoek: “We wilden vooral energie brengen en voorzichtig contact onderhouden. En dat werd gewaardeerd: we hebben goede reacties op de kaarten gekregen.”
E-kookworkshops op TV Zuid
Momenteel wordt hard gewerkt aan een digitaal platform voor Pendrecht Aardgasvrij naast de fysieke huiskamer op Plein 1953. “Digitaal geeft echt meer mogelijkheden”, zegt Verhoek. “We kunnen bijvoorbeeld webinars organiseren en op bepaalde tijden via chat bereikbaar zijn. Voor anderstaligen is dat heel handig, want zij kunnen zo’n chat heel makkelijk vertalen.” De aardgasvrije kookworkshops uit de fysieke huiskamer zijn ook alvast vertaald naar e-kookworkshops. “We hebben bewoners gevraagd naar hun favoriete recepten, kochten ingrediënten bij lokale ondernemers en hebben de e-kookworkshops laten filmen door TV Zuid. Dat levert ontzettend veel betrokkenheid op”, vertelt Verhoek. “Voor corona kwamen gemiddeld tien mensen per dag naar onze huiskamer, nu hebben we al 2.500 views op TV Zuid, los van de clicks op YouTube. Zulke aantallen zagen we echt niet. Het is een goede manier om het gemeenschapsgevoel aan te sterken en zichtbaar te blijven. Zo hoeven we straks niet opnieuw te beginnen met contacten leggen als we de aanbieding doen.”
Landelijk zijn er meerdere initiatieven op het gebied van participatie. Zo biedt de directie Participatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bijvoorbeeld diverse handige producten voor participatie en communicatie bij aardgasvrije wijken, zoals handreikingen, e-books, webinars en een tv-praatprogramma. Kijk op: www.kennisknooppuntparticipatie.nl
Fotograaf: Lia van den Hoek