Klik op 'Lees meer' voor de transcriptie van deze podcast. 

00:00:00
Voice-over: Welkom bij onze podcastserie 'Op weg naar aardgasvrij'. Elke aflevering neemt een projectleider van ons kennis- en leerprogramma aardgasvrije wijken ons mee in de transitie. We gaan in gesprek met mensen die onderweg zijn hun gemeente aardgasvrij te maken. Luister mij als zij ons vertellen over hun projecten, ervaringen en plannen.

00:00:23
Anna Ankoné: Welkom, fijn dat je luistert. Ik ben Anna Ankoné, projectleider van het thema regie en organisatie binnen het kennis- en leerprogramma aardgasvrije wijken. In een aantal podcasts nemen we je mee langs onderwerpen die raken aan de aardgasvrij opgave. We onderzoeken welke opgaven samenkomen in de wijk, hoe die elkaar kunnen versterken en het draagvlak in de buurt kunnen vergroten. In deze podcast pakken we in het bijzonder de regierol van de gemeente bij de uitvoering van het aardgasvrij maken van het dorp of de wijk. Vandaag zijn we op bezoek bij de gemeente Purmerend in de wijk Overwhere Zuid. Overwhere Zuid is één van de eerste proeftuinen van het programma aardgasvrije wijken. Ik ben in gesprek met Jaspert Verplanke, programmamanager duurzaamheid bij de gemeente Purmerend. Welkom Jaspert , fijn dat we bij jullie langs mogen komen. Kun je voor de luisteraars kort beschrijven wat voor soort wijk Overwhere Zuid is?

00:01:14
Jaspert Verplanke: Dag, Anne. Welkom.

00:01:16
Anna Ankoné: Ja, dank je wel.

00:01:16
Jaspert Verplanke: Laten we daar eens mee beginnen, dat is wel zo fatsoenlijk. Overwhere Zuid is een wijk van de jaren 50, 60. Het zijn huizen gebouwd door Shell en [onhoorbaar, jargon]. Deze huizen kennen heel veel isolatiepotentie, dat zegt het jaartal al. Daarnaast zie je dat er in deze wijk heel veel eengezinswoningen bij gebouwd zijn, dat heeft uiteindelijk geleid tot Ovewhere Zuid met een totaal van ongeveer 1500 woningen, [onhoorbaar] een winkelcentrum, een aantal kerken en een aantal scholen. Je bent hier momenteel in de pilotwijk, zoals het heet. We hebben de proeftuin in twee delen geknipt. We hebben een pilot en we hebben een proeftuin en jij bent momenteel in de [onhoorbaar, straat] in de pilotwijk.

00:02:01
Anna Ankoné: Ja, super leuk dat we ook in één van de woningen in de buurt deze podcast kunnen opnemen. Je noemde net al: "Er is een pilotwijk en een grotere wijk die de proeftuin is," hoe is Purmerend tot de stap gekomen om die wijk aan te melden als proeftuin?

00:02:15
Jaspert Verplanke: Dan moeten we terug naar 2017. In 2017 lag het plan om de rioolvervangingsprogramma uit te voeren. In deze wijk was dat een wens die al meer dan tien jaar liep, toen was het echt noodzakelijk om het riool te gaan vervangen. Dat is juist in dit deel van de wijk. Toen begon aardgasvrij opmaat te maken, een beetje school te maken en de wethouder van destijds was gecharmeerd van een verhaal van Jan van der Meeren. Jan van der Meeren is nu gedeputeerde in Gelderland. Doordat hij zo enthousiast werd van het verhaal om aardgasvrij te worden, heeft de wethouders destijds gezegd: "Weet je wat we doen? Wij gaan, als we beginnen met het rioolvervangingsprogramma, ook dit deel van de wijk aardgasvrij maken." Toen zijn de rioleringswerkzaamheden stopgezet en toen moesten we als de wiedeweerga een plan bedenken: hoe gaan wij nu aardgasvrij worden? Dat was 2017. Toen werd het 2018, we zijn gewoon begonnen en ik kan straks vertellen hoe we dat allemaal gedaan hebben. We hebben er partners bij gezocht, we hebben gezorgd dat we nog meer in de regie kwamen en dat we onze regierol goed oppakten. Toen werd het 2018 en vanuit het ministerie van BZK werd het programma aardgasvrij wijk opgericht, daar werd een start mee gemaakt en toen kwamen ook de proeftuinen. Wij hebben een proeftuinaanvraag gedaan en we hebben met mijn team aan de tafel gezeten: "Hoe gaan wij dit nu doen?" We zijn vanuit de pilot gaan denken, maar de pilot was eerst vanuit het wijkje waar we het riool gingen vervangen. Toen zijn we breder gaan denken en als je de kaart achter je ziet, zie je hoe groot de wijk is. We hebben gezegd: "Wij dienen de proeftuinaanvraag Overwhere Zuid in voor 1270 woningen." Daar hebben we een prachtig plan voor gemaakt in afstemming met de partners, dat hebben we ingediend en in oktober 2018 hebben we de proeftuingelden gekregen.

00:03:08
Anna Ankoné: Oké.

00:03:08
Jaspert Verplanke: Ik denk dat er een heel goed onderscheid te maken is, in de pilot hadden we een klein honderdtal woningen. Over het algemeen was dat particulier bezit, oudbouw, dus eigenaren die een woning hadden en één grote particuliere verhuurder die ongeveer een twaalf- of veertiental woningen had. Wij zijn nu ook in één van zijn woningen, dat is een particuliere verhuur. En er was een school. Dat was relatief eenvoudig. Als we kijken naar de proeftuin, die was totaal anders omdat ook de woningbouwcorporatie meedoet, dan praten we over aantallen van [onhoorbaar] appartementen, 419 appartementen, in VVE bezit 49 appartementen, 44 appartementen particulier bezit. Als we kijken naar de grondgebonden woningen, hebben we 471 grondgebonden woningen, waarvan 205 van de woningbouwcorporatie Intermaris, Wooncompagnie heeft 11 grondgebonden woningen, dat is een andere woningbouwcorporatie en 255 woningen in particulier bezit. Dan hebben we nog 152 particuliere appartementen en dan hebben we nog een aantal overige panden zoals wij ze gedefinieerd hebben, onder andere winkels gesitueerd rondom het winkelplein en we hebben nog acht overige panden: een massagesalon, kerken en dat [onhoorbaar]. Daarbij moet ik nog melden dat de gemeente Purmerend eigenaar is van een eigen warmtebedrijf. Dat klinkt heel stoer. Vanaf de jaren 80, toen is dat bedrijf opgericht, na de eerste of tweede oliecrisis. Purmerend is een aangewezen [onhoorbaar, jargon] wijk, alle nieuwbouwwoningen zijn aangesloten op het warmtenet. Dat houdt in dat alle oudbouw nog op aardgas zit en dat is de 25 procent die nog van aardgas af moet. Wat doet dat in de verhouding tot de [onhoorbaar, jargon] die je hebt? In deze wijk ligt overal waar je kijkt het warmtenet om de hoek. Dat betekent dat de meest logische aansluiting om aardgasvrij te worden, het warmtenet is. In deze proeftuin praat je echter ook over de helft eigenaren, bewoners die een eigen huis en hypotheek hebben en die moet je meekrijgen in het verhaal om aardgasvrij te worden. Voor hen is de meest logische en voor ons, de gemeente, de meest goedkope variant en ook maatschappelijk gezien, het aansluiten op het warmtenet. Dat houdt in dat ook de [onhoorbaar, jargon] die wij hebben, de directeur van de Stadsverwarming , ook een heel groot belang heeft om aangesloten te zijn bij bijvoorbeeld stuurgroepen en ook een prominente rol heeft in het [onhoorbaar, jargon] overleg en dominant is in de projectleiders. Die heeft er alle belang bij om te zorgen dat het warmtenet goed aangelegd wordt.

00:07:05
Anna Ankoné: Ja, dat geeft een goed beeld voor de luisteraars over wat voor wijken we het met elkaar hebben. Je zei ook: "Het ontstond vanuit een pilotwijk en dat is gegroeid tot een aanvraag voor een hele wijk," hoe zou je de regierol omschrijven bij de uitvoering die je in de pilotwijk bent gestart en die je wellicht naar de rest van de wijk zou willen?

00:07:26
Jaspert Verplanke: Dat is een vraagstuk waar we heel diep over nagedacht hebben. Het is jammer dat die plaat er niet meer hangt, want wij hebben toen samen met mijn team bedacht: hoe moet die [onhoorbaar, jargon] eruitzien? Je kan als gemeente wel beginnen, maar je weet dat je ook te maken hebt met partners. Dat zijn onder andere Stadsverwarming , we wisten ook dat er [onhoorbaar, jargon] en Intermaris bezit is, de woningcorporaties en dat we ook nog met Leander te maken hadden. Leander is natuurlijk onze netbeheerder. Al die partijen hebben belangen, deelbelangen en er baat bij dat je goed en harmonieus met elkaar gaat samenwerken. Daarnaast zie je ook bij de gemeente dat je met verschillende afdelingen te maken hebt. Het is niet alleen de afdeling riool, maar je hebt ook te maken met de afdeling die gaat over de vergunning want er moeten vergunningen verleend worden voor bijvoorbeeld het kappen van bomen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Binnen de gemengde conversatie is het een hele boom aan afdelingen en mensen die meedoen. Wij hebben gedacht: hoe gaan we dat goed organiseren zodat iedereen in zijn eigen rol komt en zijn eigen verantwoordelijkheid probeert te nemen? Wij hebben toen bedacht: wij willen een stuurgroep. Je gaat namelijk zitten en dan denk je: hoe gaat dat dan? Dan maak je een stuurgroep en daarin wilden we de directeuren, bestuurders graag in hebben zitten. We hebben een stuurgroep die bestaat uit twee wethouders, de wethouder van Purmerend en de wethouder van Beemster, duurzaamheid, de directeur, CEO van Stadsverwarming , de directeur, bestuurder van Intermaris, mijn directeur en ik mag ook aanschuiven als vertegenwoordiger. En die stuurgroep moet sturen, leidinggeven en integrale besluiten nemen die alle partijen aangaan. Dan kun je zeggen: "Hoe kom je daartoe?" Daaronder, hebben wij bepaald, zitten de opdrachtgevers, dat noemen wij het opdrachtgeversoverleg, daar zitten alle partijen ook weer in vertegenwoordigd maar, even gekscherend, zijn dat niet de opperbazen maar dat noemen wij de onderbazen. Die bereiden stukken voor de stuurgroep voor. Allemaal nog vrij [onhoorbaar], maar dat is ontzettend van belang omdat de belangen van Stadsverwarming deels anders kunnen zijn dan het belang dat de gemeente heeft of dat wij hebben om bewoners te overtuigen. Ik leg straks uit wat ik daarmee bedoel. Daaronder, omdat het werk natuurlijk operationeel ook gedaan moet worden, zitten de projectleiders. Al die partijen hebben ook projectleiders en die runnen een bepaald project. Ik heb bijvoorbeeld mijn projectleider achter de voordeur, dat is Richard. Richard runt alle activiteiten die gedaan moeten worden achter de voordeur. We hebben ook een projectleider van Stadsverwarming, die zorgt ervoor dat alle activiteiten op straat gedaan worden van de hoofdleiding tot aan de voordeur, dat is zijn ding. Mijn projectleider en de projectleider Stadsverwarming moeten afspraken maken over: hoe gaan wij de warmte nu binnenbrengen? Om welke tijd gebeurt dat en welke activiteiten moeten in de woning gebeuren? Al die activiteiten moeten onderling afgestemd worden. Om het nog complexer te maken, ik houd mijn lange verhaal even kort, speelt ook nog Leander , de netbeheerder, maar die moet natuurlijk afstemmen omdat je ondergronds [onhoorbaar, jargon] hebt met het riool, omdat er ook een rioolvervangingsproject loopt. De projectleider riool zit daarom ook aan tafel en de projectleider van Leander , moet zorgen dat de spaghetti van Leander, zo noemen wij dat, ook nog in de grond gaat. En om het nóg complexer te maken, ook PWN, het waterleidingsbedrijf, speelt hierin een rol. Heel lang verhaal, ik hoop dat ik een beetje in brokjes heb kunnen opdelen hoe de verhoudingen in elkaar zitten.

00:10:13
Anna Ankoné: Ja.

00:10:13
Jaspert Verplanke: En daar moet regie over gevoerd worden, over al die verschillende lagen.

00:11:04
Anna Ankoné: Ja. Voordat je dat allemaal gaat optuigen, moet je als gemeente al bepalen hoe je dat wil gaan doen in die wijk. Was dat iets wat al meteen duidelijk was vanuit bijvoorbeeld het initiatief van de wethouder die daar heel enthousiast mee gestart is? Ging dat dus natuurlijk of heb je op een bepaald moment gekozen: we gaan het dus zo doen? Bijvoorbeeld maximaal ontzorgen of we laten van onderop het initiatief komen? Er zijn natuurlijk verschillende manieren waarop je dat kan aanpakken.

00:11:32
Jaspert Verplanke: Ook hier moet je terug naar 2017.

00:11:33
Anna Ankoné: Ja.

00:11:33
Jaspert Verplanke: Het plan voor het riool lag er al, dat was natuurlijk allang ontworpen. Want, met alle respect, wij leggen al eeuwenlang riolen aan dus het plan lag er al. Het was in 2017 natuurlijk de vraag: hoe ga je de boodschap van aardgasvrij bij bewoners tussen de oren krijgen? En dan moet je teruggaan naar 2017, toen was aardgasvrij een totaal onbekend begrip. Dat betekent dus dat je bij bewoners aanklopt en dan ga je zeggen: "Beste meneer/mevrouw, wij zijn van de gemeente." Wij vonden dat we als gemeente het voortouw moesten nemen, want de gemeente is natuurlijk degene die een beetje vertrouwen geeft. Althans, dat hopen we dan. Wij gingen bij bewoners langs om te vertellen: "De wijk waar u woont wordt aardgasvrij, u heeft de unieke kans om mee te gaan want wij hebben als gemeente besloten dat u voor niks aardgasvrij kunt gaan worden. De meest logische optie is aansluiten op het warmtenet. En als u echt iets anders wilt, kunt u subsidie krijgen voor het eventueel aansluiten op een warmtepomp maar u zult die activiteiten zelf moeten organiseren." Ik zeg het nu heel snel, maar we hebben er heel zorgvuldig over nagedacht: hoe gaan we die propositie aan de bewoners doen? In 2017 kwamen wij uit bij: als je bewoners mee wil krijgen, zul je de outreach moeten doen. Je zult alles uit de kast moeten trekken om die bewoners mee te krijgen. En hoe kreeg je die bewoner toen mee? Dat is eigenlijk: "U krijgt het voor niks. Wij gaan u maximaal ontzorgen, u moet alleen ja zeggen en dan sluiten wij u aan op het warmtenet. Dan bent u aardgasvrij." Daar komt het in deze gemeente op neer, omdat het warmtenet het meest goedkope alternatief is. Dat was in 2017, toen hebben we daarover gesproken. We hadden een hele vooruitstrevende rol, we gingen echt naar die bewoner toe en zeiden: "Wilt u meedoen?" In 2017 hebben we al die gesprekken georganiseerd in de kerk in en in de school want we wilden ook nog een buurtrelatie aangaan, dat hebben we allemaal gedaan. Er is in 2019 ook een [onhoorbaar, jargon] portal opgezet, daar kun je allemaal kennis opdoen, hartstikke interessant om te lezen, dat is onze buurtaanpak. Die is succesvol geweest, maar wij hanteren, ook voor de proeftuin, gedekt vanuit het college en de partners, nog steeds het standpunt dat de bewoners die mee willen met aardgasvrij en aangesloten willen worden op het warmtenet, die aansluiting voor niks krijgen.

00:14:07
Anna Ankoné: Ja. Dat is een hele duidelijke keuze.

00:14:09
Jaspert Verplanke: Dat is een heel duidelijke keuze geweest die de gemeenteraad ook gemaakt heeft op 22 april, want toen is nog een keer de vervolgstrategie bevestigd door de gemeenteraad.

00:14:20
Anna Ankoné: De rol die je als gemeente destijds hebt genomen is voor het grootste deel hetzelfde gebleven, ook nu in de volgende fase.

00:14:27
Jaspert Verplanke: Je kunt zeggen dat hij hetzelfde is gebleven, maar we hebben wel discussie omdat we een paar jaar verder zijn over: wat is nu de rol van de gemeente? Die is, zeker in het begin, aanjager geweest, hij is ook weleens uitvoerder geweest, planvormer geweest, deels financierder geweest... Zeker voor de pilot is die ook financierder geweest want die hebben we natuurlijk met eigen middelen gefinancierd. Die proeftuin is natuurlijk anders. En de discussie die we nu, ook met de partners, hebben, is: wat is eigenlijk onze rol? Wat moet de rol van de gemeente zijn? Moeten wij steeds degene zijn die al die verschillende rollen op zich neemt of kunnen ook partners, bijvoorbeeld Stadsverwarming of Leaner of Intermaris, een meer prominente rol gaan vervullen in het vervolgproces? Die discussie is nu gaande, omdat je kunt stellen dat Stadsverwarming er belang bij heeft dat zij meer proactief naar voren komen. Zij krijgen er immers heel veel potentiële clientèle bij. Bij Stadsverwarming kun je dus een discussie aangaan: "Goh, kunnen jullie, niet alleen met geld maar ook met manskracht, intensiever participeren in het project?" Hetzelfde geldt natuurlijk voor Intermaris. We gaan nu een fase in waarin de helft van deze proeftuin in bezit is van Intermaris, dus ook Intermaris zou een meer prominente rol kunnen krijgen. De gemeente zou dan, ik noem het geen stap achteruit maar een stap opzij doen, zodat andere partners een meer prominente rol gaan krijgen.

00:15:52
Anna Ankoné: Ja, precies. En daar is een discussie over maar daar zijn die partijen op zich positief tegenover?

00:15:56
Jaspert Verplanke: Met discussie bedoel ik: hoe gaan we dat vormgeven?

00:15:56
Anna Ankoné: Precies, ja.

00:15:56
Jaspert Verplanke: Niet in de zin dat Intermaris dat niet zou willen, maar de vraag is: hoe ga je daar passend inhoud aan geven?

00:16:07
Anna Ankoné: Oké, dat is wel een heel interessant ontwikkeling in die rol van de gemeente.

00:16:13
Jaspert Verplanke: Ja. Wij hebben ook intern vaak de discussie gehad: wat is de rol van de gemeente? En zeker in het begin zeiden we: "Die is heel groot, misschien wel heel groot." Maar dat hebben we gedaan om een beweging op gang te brengen. Dat is in die pilot gelukt, dat heeft bloed, zweet en tranen gekost, daar is enorm veel effort in gestoken, dat moet echt anders. In het vervolg van de proeftuin willen we dat ook anders gaan doen. Op 22 april is onder andere in de evaluatie van de gemeenteraad de pilot aan de orde geweest, één van de zaken die daaruit naar voren komt is dat er in de premisse die wij in 2017 hadden [onhoorbaar, jargon] lagen bij bijvoorbeeld het riool. Dat zou een winstpakker zijn. Dat is niet helemaal gebleken, het bleek achteraf eigenlijk een suboptimale keuze. Dat heeft te maken met het feit dat de aanleg van het riool fundamenteel verschilt van de aanleg van het warmtenet, waarbij vertraging in de aanleg van het warmtenet optrad en dat was sterk kostenverhogend. Vervolgens zagen we ook dat er gedoe ontstond in de ondergrond, omdat aannemers van het riool onvoldoende of anders werkten dan de aannemers van het warmtenet. Daardoor kreeg je operationele afstemmingsproblemen die je niet wil. Daar hebben we van geleerd dat de [onhoorbaar, jargon] waarvan wij dachten dat het een uniek moment was, niet helemaal zo was. En wij hebben ook geleerd dat wij zeiden: "We trekken de straat één keer open en dan leggen we het riool, het warmtenet, PWN, Leaner, allemaal aan." Heel eerlijk, dat was niet het geval. De straat is op sommige plekken wel een keer of zeven à acht keer opengemaakt. Dat leidde tot wat gedoe bij mensen want die zeiden: "Ja, maar jij hebt gezegd dat de straat één keer open zou gaan, dat jullie alles in één keer zouden doen." Dat ga ik nooit meer zeggen. Daarvan hebben we geleerd: dat was onmogelijk. Wat we nu gaan doen is het vervolg van de proeftuin. We gaan het riool loskoppelen van de aanleg van het warmtenet. We gaan kijken: waar kun je het riool aanleggen? En waar kun je, in de proeftuin, eerst het warmtenet aanleggen? En dan kom je ook op het punt van draagvlak, hoe zorg je dat je draagvlak creëert voor de aanleg van het warmtenet, wetende dat de aanleg van het riool op een ander moment zal gaan plaatsvinden? Dat vind ik wel een belangrijk leerpunt. Daarvoor is ook een pilot of proeftuin, we hebben gezien dat de aannames die wij destijds deden er niet helemaal uit zijn gekomen.

00:18:48
Anna Ankoné: Nee, oké, dat zeker interessant. Je noemde net ook al het betrekken van bewoners, dat is natuurlijk een belangrijk element in zo'n pilot. Daar hebben jullie ongetwijfeld ook wat van geleerd. Wat is jullie manier om de bewoners te betrekken in die proeftuin, welke rol neem jullie daar als gemeente in?

00:19:02
Jaspert Verplanke: Dat heb ik zojuist ook al aangekaart, we hebben natuurlijk de rol van degene die het eerste contact met de bewoners heeft. Dat deden we overigens altijd in samenwerking met de partners want we hebben hierin vanaf meet af aan ook Stadsverwarming en Leander meegenomen. We hebben hier allerlei bewonersavonden georganiseerd, dat was hartstikke leuk. In het begin deden we dat in het [onhoorbaar], we hebben het gedaan in de school. En dat is wel leuk om te zien, we hebben anderhalf jaar lang op een gezette tijd in de school een bewonersavond gehad over de meest diverse onderwerpen, daar waren alle partners ook aanwezig: Leander, Stadsverwarming, Intermaris... We hebben het verhaal verteld en wat je toen zag, dat is ook beschreven in het T&O-rapport, dat we een buurtrelatie aan zijn gegaan met onze bewoners, we zijn bewust in de wijk gaan zitten zodat bewoners altijd langs kunnen komen. En één van de mooiste complimenten die ik van de directeur van de school heb gekregen is: doordat wij die buurt in die school erbij betrokken, is er meer sociale cohesie in de wijk ontstaan. Ik had bijna tranen in mijn ogen en ik vroeg ook: "Maar hoe dan? Hoe zie je dat dan?" En zij gaf aan: "Doordat jullie hier zitten en doordat de activiteiten plaatsvonden in mijn school, in de wijk, hadden mensen het erover. Mensen hadden het met elkaar over hoe het dan ging, wat de voortgang was en automatisch spraken zij ook over kinderen, school en andere zaken. Wij konden merken dat de sociale cohesie in de wijk een opleving kende." Een mooier compliment kon je ons team niet geven.

00:20:38
Anna Ankoné: Nee, dat is inderdaad een supermooi bijeffect. Het is eigenlijk niet je hoofddoel, maar...

00:20:42
Jaspert Verplanke: Klopt. Dat heet in andere termen de spin-off, zo noemen wij dat. Daar hebben we natuurlijk nooit over nagedacht maar dat was wel interessant. Het was een puur technisch ingestoken project: je hebt een tekening, de ondergrond, allemaal technisch, we gaan met techneuten aan de slag, mensen gaan met ons praten en vanuit de techniek proberen we de mensen mee te krijgen. Maar het gaat helemaal niet om techniek. Als je met mensen om de keukentafel zit en praat, dat heeft mijn hele team meegemaakt want ik ben niet alleen op stap geweest, verschillende mensen hebben dat gedaan, iedereen kwam terug: "Het gaat helemaal niet om het warmtenet, het gaat niet om het riool, het gaat om het gesprek dat je met bewoners aan de keukentafel hebt over het leven." En natuurlijk praat je over het warmtenet, over aardgasvrij, maar je praat ook over de kinderen, over wereldproblematiek, over voetbal en soms kom je leuke mensen tegen, soms kom je minder leuke mensen tegen maar het gaat om de gesprekken die je aan de keukentafel voert. Het doel is natuurlijk wel, laten we eerlijk zijn, het moet ook een doel hebben, om die mensen uiteindelijk een warmteleveringsovereenkomst te laten tekenen. Je wil dat iemand meegaat zodat je een sluitende businesscase hebt.

00:20:42
Anna Ankoné: Ja, precies.

00:20:42
Jaspert Verplanke: Om die mensen aardgasvrij te laten worden en aan te sluiten op het warmtenet. En je hebt ook mensen die niet op het warmtenet aangesloten willen worden, die zeggen: "Ik doe het zelf wel, ik wil een all elective oplossing." Dat kan ook, want de bedoeling is aardgasvrij worden. De bedoeling is niet om iedereen verplicht aan te sluiten op het warmtenet. Maar het aansluiten op het warmtenet is wel het meest makkelijk, we zeiden: "Als je dat wil, kun je meegaan in een collectief. Dan regelen wij alles voor jou. En wilt u mee met een een all elective variant, beste meneer of mevrouw, dan krijgt u subsidie maar dan zult u het zelf moeten regelen."

00:22:33
Anna Ankoné: Precies. Goed om te horen hoe jullie die stap richting de inwoners hebben gezet en echt de buurtrelatie aan zijn gegaan. En dat is natuurlijk een onderdeel van de rol die je als gemeente hebt. Ik heb nog een paar vragen en dan is het alweer het einde van deze podcast, maar een vraag die nog overbleef was: wat zijn eigenlijk de uitdagingen die jullie zien bij het innemen van de rol die jullie tot nu toe als gemeente hebben ingenomen?

00:23:01
Jaspert Verplanke: Daar heb ik het weleens met mijn directeur en de wethouder over. Nogmaals, dan moet je teruggaan naar 2017, we hebben natuurlijk als team en organisatie een enerverend proces meegemaakt.

00:23:01
Anna Ankoné: Ja.

00:23:01
Jaspert Verplanke: Één van de dingen die we hebben geleerd is dat het ontzettend van belang is dat je je niet alleen maar richt op de buitenkant, maar ook op de binnenkant, de gemeentelijke organisatie. Één van de dingen die wij echt geleerd hebben, is dat het fantastisch is dat je op locatie zit, dat je met de bewoners en partners bezig bent maar het is extreem van belang dat je ook de interne gemeentelijke organisatie meeneemt. Ook al die afdelingen waar je van afhankelijk bent als het gaat om vergunningen, om het maken van tekeningen, om sociale problematiek die je wil aankaarten, daarbij heb je de collega's van het sociale domein nodig. Wij hebben geleerd dat het ook van belang is dat je de collega's op het stadhuis meeneemt. Een tweede ding is dat je ook je vraagtekens kunt zetten bij: moeten wij als gemeente nu zo'n grote broek aantrekken? Waarom zijn er geen partijen in de markt die dat van ons kunnen overnemen? Je kunt uiteindelijk ook zeggen: "Je hebt 9.5 miljoen en een beetje, ik zet het op de markt. Beste partij, dit moet je doen, we zijn drie, bijna vier jaar verder, we hebben voldoende ervaring opgedaan, is er een marktpartij of zijn er partijen die dat van ons kunnen overnemen?" Die vraag hebben we weleens uitgezet en het interessante is, dat ik tot nu toe niemand ben tegengekomen die die rol die wij als gemeente innemen kan invullen. En dat snap ik enerzijds ook wel, omdat je als gemeente gaat over vergunningen, over subsidies, over het politiek-bestuurlijke en als externe partij is het lastig om al die rollen te definiëren en passend inhoud aan te geven. We hebben in politiek-bestuurlijk opzicht gezegd: moet de gemeente nu zo'n prominente rol innemen zoals we in het begin hebben gedaan? Daarover is iedereen het wel eens: die rol moet anders. En dat is de reden, ik sluit aan op wat ik zojuist heb gezegd, dat de partners die wij in verschillende [onhoorbaar, jargon] aan tafel zetten, gespreksleiders, opdrachtgevers en op bestuurlijk niveau, een meer prominente rol moeten gaan geven in het vervolg van de proeftuin.

00:25:27
Anna Ankoné: Ja. Dan als allerlaatste vraag, we maken deze podcast natuurlijk om andere gemeenten te inspireren, ideeën te laten krijgen over hoe zij die regierol zelf in hun eigen gemeente kunnen gaan invullen als zij met een aardgasvrije wijk, buurt of dorp aan de slag gaan. Welke tips zou jij collega-gemeenten willen meegeven als het gaat om de rol die je inneemt bij het aardgasvrij maken van een gebied?

00:25:55
Jaspert Verplanke: Ik vind het een lastige vraag, want dat hangt heel sterk af van in welke fase van planvorming of uitvoering je bent. Purmerend heeft natuurlijk de unieke situatie dat we een bron hebben, een warmtenet, 25 procent van de stad is al aangesloten op het warmtenet dus je praat over 25 procent. Weliswaar de moeilijkste 25 procent omdat het particulier bezit is, wij hebben met name op particulier bezit ingezet, ook in de pilot. Dat noemen wij een major league meedoen, dat snap ik, maar welke tips ik geef... Ik zie heel veel collega's weleens worstelen met heel veel plannen. Wij zijn in Nederland heel goed in het maken van plannen. Dat is hartstikke goed, maar je kan weleens overplannen maken. Dat betekent: je hebt zoveel plannen, dat je op een gegeven moment niet meer weet waar je het voor doet. Mijn tip is: zorg in godsnaam dat je aan de slag gaat. Zorg dat je zo snel mogelijk met bewoners in contact komt. Dat is één. De tweede is: je moet een consortium om je heen organiseren die ook willen. Als jij in een proeftuin zit en je moet nog een warmtebron organiseren, is dat ontzettend complex en dat kost klauwen met geld. Dan moet je je partners om je heen ontzettend goed organiseren. Een derde ding waar wij steeds meer achter komen is: wij komen natuurlijk uit de coronaperiode waarin het vertrouwen in de overheid bij tijd en wijle dalende is, waarin je een diversiteit aan problemen op je af ziet komen, hoe zorg je dat al die problemen waar wij als overheid tegenaan lopen niet al te veel met je project gaan interfereren? Oftewel: je kan alle problemen die de gemeente heeft meenemen in je project, maar de vraag is wat dan uiteindelijk je eindresultaat is. Verzand je dan niet in een moeras? Daar heb ik nog geen antwoord op, maar mijn advies zou zijn: probeer niet alle dossiers aan het aardgasvrij maken project te knopen, want dan verlies je een hoeveelheid aan problematiek. Dan kom je niet toe aan de focus van het project dat je wil bereiken.

00:28:08
Anna Ankoné: Je noemt net het zorgen van een goed consortium om je heen en partners met wie je dat kan gaan doen.

00:28:13
Jaspert Verplanke: Ja.

00:28:13
Anna Ankoné: Ja. Dank je wel, Jaspert , dat we hier mogen zijn, deze podcast mogen opnemen en voor je inspirerende verhalen over de wijk. Hiermee zijn we aan het einde gekomen van deze aflevering. Naast deze podcast organiseren we nog tal van andere activiteiten. Wil je meer informatie, je aanmelden voor de nieuwsbrief, bijeenkomsten of leerkringen? Dat kan via de website www.aardgasvrijewijken.nl. Bedankt voor het luisteren en tot de volgende keer!

00:28:31
Voice-over: Deze podcast is opgenomen in opdracht van het kennis- en leerprogramma als onderdeel van het programma aardgasvrije wijken. Dank aan alle mensen die voor en achter de schermen hebben meegewerkt. Deze en andere afleveringen kunnen worden teruggeluisterd op www.aardgasvrijewijken.nl.