Keur aan gasten in PAW Buurthuis

In het PAW Buurthuis ontvangen Julia Sondermeijer en Harry Louwenaar van het Programma Aardgasvrije Wijken aan de lopende band interessante gasten. Marleen Stikker bijvoorbeeld, voorzitter van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving. Zij vertelt wat ze minister De Jonge onlangs heeft geadviseerd: “Zoek niet langer draagvlak, maar sluit je aan bij initiatieven die de samenleving zelf al neemt en zet daar je middelen in.” 

Chris Kuijpers, directeur-generaal Volkshuisvesting en Bouwen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, en ook programmadirecteur Jos van Dalen, geven aan hoe fijn ze het vinden het congres weer live te kunnen bezoeken en elkaar weer in levenden lijve te kunnen ontmoeten. Van Dalen benadrukt dat het Programma Aardgasvrije Wijken al vier jaar loopt en inmiddels richting uitvoering en opschaling gaat, maar dat leren niettemin een cruciaal element blijft. 

Dagvoorzitter Brecht van Hulten geeft net voor aanvang van het congres aan dat de aanval van Rusland op Oekraïne alleen nog maar méér laat zien dat we minder afhankelijk willen zijn van fossiele brandstoffen. Het thema milieu leeft bij haar: “Elektrisch rijden, zonnepanelen op het dak, zo probeer ik ook mijn bijdrage te leveren.”

Maak vaart! Met die titel hebben de netbeheerders gereageerd op de warmtevisies van gemeenten. Wat bedoelen ze? Daphne Verreth (Enexis) is voorzitter van de werkgroep die het rapport schreef: “De gemeenten hebben een mooie stap gezet, maar moeten snel concreter worden. We hebben een ruimtelijk plan nodig: waar moeten wij als netbeheerders de schop in de grond zetten?” 

Tussen de middag wordt in het PAW Buurthuis onder andere gesproken met Ferdi Licher, directeur Bouwen en Energie bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij benadrukt de noodzaak tot het versnellen van de omschakeling naar duurzame warmte. Ook Roel Woudstra komt aan het woord, hij is directeur van Stichting Buurkracht. Deze maatschappelijke organisatie steunt bewoners bij het verbeteren van hun buurt. Woudstra benadrukt dat de energietransitie breder getrokken kan worden, richting een sociale verandering met gelijke kansen voor iedereen. “Dan maken we pas écht winst,” zegt hij, “en de praktijk laat zien dat het kan. Er ontstaan steeds meer vormen van samenwerking in de wijken.” 

Digitaal lunchen en ontmoeten

Aan de digitale lunchtafel ontstaat een geanimeerd gesprek. Twee gemeenten wisselen ervaringen uit over de aanpak van nieuwe woningen die al redelijk geïsoleerd zijn. Een mooi startpunt zou je zeggen, maar de stap naar volledig aardgasvrij blijkt lastig: de bewoners gebruiken al weinig gas en vinden volledig gasvrije oplossingen te duur. Ze willen wel nog beter isoleren. Geef ook daar subsidie voor, is de oproep aan het Programma Aardgasvrije Wijken.

Een vrijwilliger vertelt hoe hij met de tijdlijnmethode de vinger aan de pols houdt tijdens een wijkproces. Hij gaat regelmatig in gesprek met bewoners en corporaties over hun wensen en maakt daar video’s van. Zo ontstaat een doorgaand verhaal. Dat helpt partijen om elkaar te begrijpen en het is een indringende manier om bestuurders te informeren. 

Netwerkcarrousel

Omdat het Congres Aardgasvrije Wijken dit keer ook fysiek bezocht kan worden, is het rustig in de Netwerkcarrousel. Een van de deelnemers is bang dat sommige bewonersgroepen buiten de boot vallen met de wijkaanpak. Een andere deelnemer vertelt hoe gemeenten de energietransitie steeds vaker met maatwerk aanpakken: “Ze komen met verschillende pakketten aan maatregelen en besparingsmogelijkheden voor verschillende doelgroepen”. 

Royale leestafel

Het woord leestafel is véél te bescheiden: deze gratis digitale boekwinkel ligt vol interessant en spannend leesvoer over alles wat je helpt om wijken aardgasvrij te maken: het Afwegingskader Warmtekeuze voor gemeenten, een podcast over aquathermie, onderzoek naar gedrag van bewoners en hoe je die kennis benut, veel over participatie en samenwerken, best practices voor het installeren van een hybride warmtepomp, enzovoort. Geen nood als je er tijdens het congres niet aan toekwam: tot en met 10 april kun je hier rondsnuffelen met je inloggegevens. En alles is gratis te downloaden. 

Afsluiting in het PAW Buurthuis

Julia Sondermeijer en Harry Louwenaar praten ook na afloop van het congres door met een aantal gasten. Karen Jakschtow, opgavemanager Gebiedsaanpakken en Duurzame Gebiedsontwikkeling bij de gemeente Rotterdam, stelt vast dat de snel stijgende energieprijzen de aardgasvrije opgave nieuwe dynamiek geven. “Dat was eerder veel minder een issue, nu zien we in heel veel wijken de vraag opkomen of het mogelijk is om aangesloten te worden op stadsverwarming.” Jakschtow vertelt dat in Rotterdam van 6 tot 8 april een Leerfestival Gebiedsaanpakken Aardgasvrij wordt gehouden, waar ervaringen worden gedeeld met belangstellenden over de aanpak van de energietransitie in verschillende Rotterdamse wijken.

Projectleider in Hengelo, Remko Cremers, valt op dat tijdens het congres van dit jaar vooral heel veel praktijkervaringen werden gedeeld, terwijl een paar jaar geleden nog vooral werd gediscussieerd over plannen op papier. Over de regierol door gemeenten zag Cremers grote verschillen tussen plattelandsgemeenten, waar vaak voor individuele oplossingen wordt gekozen, en de steden, waar collectieve oplossingen de bovenhand voeren. 

Jop Fackeldey tenslotte, gedeputeerde in de provincie Flevoland, kijkt terug op een succesvol congres en benadrukt dat de provincie vooral randvoorwaarden moet scheppen, zowel op het gebied van wetgeving als financiering, zodat gemeenten en andere partijen de aardgasvrije transitie kunnen vervolmaken. “We gaan dit met elkaar doen!”