Zo snel mogelijk aan de slag
Minister Hugo de Jonge opent het congres. “Pak dit moment”, zegt hij. “We moesten al van het gas af omwille van Parijs, omwille van Groningen en nu omwille van de oorlog in Oekraïne. Er is zo veel urgentie dat ik zou zeggen: ga zo snel mogelijk aan de slag.” Daarbij is energie besparen iets wat we al meteen kunnen doen, benadrukt de minister. Maar veel groepen in Nederland hebben daarbij een zetje nodig – en vooral ook informatie. Daarin hebben Rijk en gemeenten een belangrijke rol. “Er is veel kennis, power en wil aanwezig om die energiebesparing heel snel vorm te geven.”
Een uitdaging blijft de uitvoering: zijn er genoeg installateurs? “Als Rijk willen we daarom gemeenten ondersteunen in die wijkgerichte aanpak”, zegt De Jonge. “Gemeenten wijzen de weg, maar daar zullen wij een nationaal ondersteuningsprogramma voor moeten inrichten. Met geld, maar ook met wetgeving en mogelijkheden tot meekoppelen.” Er is nog nooit zoveel draagvlak geweest, merkt De Jonge op: “Niet alleen bij de groene voorlopers, maar ook breder onder de bevolking.”
14 nieuwe proeftuinen
In grootschalige proeftuinen en een bijbehorend kennis- en leerprogramma wordt ervaring opgedaan met het aardgasvrij maken van wijken, buurten en dorpen. In 2018 kregen de eerste 27 proeftuinen een bijdrage van het Rijk; in 2020 kwamen er 23 bij. Tijdens het congres maakt minister De Jonge bekend dat dit jaar 14 nieuwe proeftuinen zijn uitverkoren – verspreid over het land. In een animatie op het grote scherm poppen de namen van de gemeenten op; uit verschillende delen van de zaal klinkt gejuich en applaus.
Bekijk de animatie
Van proeftuin naar business as usual
Na het vertrek van de minister betreedt Lot van Hooijdonk het podium. Zij is wethouder van de gemeente Utrecht (mobiliteit, energie en groen) en bestuurslid van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en wil meer haast maken met aardgasvrije wijken. Op de vraag wat daarbij de grootste hobbel is, antwoordt ze: “Alle gemeenten hebben een warmtevisie gemaakt, we staan klaar om de stap van proeftuinen naar business as usual te maken. Maar we kunnen mensen nog geen concreet aanbod doen. We wachten op een duidelijke boodschap uit Den Haag.” Van Hooijdonk vindt dat er normen moeten komen. “Verplicht mensen bijvoorbeeld om een hybride warmtepomp aan te schaffen als de cv-ketel aan vervanging toe is. Dit is het goede moment.”
Panelgesprek: organiseer het goed
Vier gasten schuiven aan voor een panelgesprek: Monique Boeijen (directeur‑bestuurder Actium Wonen), Oscar Dusschooten (wethouder in Tilburg en verantwoordelijk voor proeftuin Quirijnstok), Maarten van Poelgeest (voorzitter Uitvoeringsoverleg Gebouwde Omgeving) en Roel Woudstra (algemeen directeur Buurkracht).
We zijn klaar om op te schalen, menen de vier panelleden. “Ook wettelijk wordt er nu doorgepakt”, zegt Maarten van Poelgeest, “en die urgentie is er nu echt. Er liggen veel praktijkvoorbeelden; nu moeten we tempo maken.” Roel Woudstra identificeert drie belemmeringen: er is een gat in het vertrouwen tussen overheid en bewoners; de transitie is complex; en de middengroep associeert zich niet snel met de koplopers. “Er is geld nodig om dit allemaal goed te organiseren”, zegt hij. “Het kán wel. Dat zie je bijvoorbeeld in Garyp.”
Oscar Dusschooten benadrukt dat je eerst de wijk moet ‘lezen’. “Ga gewoon met de mensen in gesprek. Dat doen wij bijvoorbeeld met het project TilburgerTafel.” Mensen willen weten waar ze aan toe zijn, vult Monique Boeijen aan. “Maak het concreet. Wat betekent het voor hen?” Eigenaarschap is heel belangrijk, zo concluderen de panelleden – evenals gemeentelijke structuren die bewoners ondersteunen.
Interessant idee van Maarten van Poelgeest: zet subsidie in voor buurtgroepen in plaats van individueel
Deelnemer via de chat
Top 100 tegen klimaatontwrichting
Communicatieadviseur en ondernemer Maurits Groen verbreedt onze blik van Nederlandse wijken naar wereldwijde oplossingen voor het klimaatvraagstuk. Zijn bron is het Project Drawdown: een groep wetenschappers uit de hele wereld die samen de top 100 van meest effectieve oplossingen hebben opgesteld.
De grootste klimaatwinst blijkt te behalen met de bestrijding van voedselverspilling: een derde van al het voedsel in de wereld belandt niet op ons bord maar in de prullenbak. Ook duurzame alternatieven voor airco’s en koken op houtvuurtjes scoren hoog. En die alternatieven zijn er al. Groen: “Daar zijn ook Nederlandse innovaties bij, zoals een superefficiënt kooktoestel op groenafval dat het houtvuurtje overbodig maakt”. Zelfs online voel je hoe zijn aanstekelijke enthousiasme overspringt op de congresgangers.
