De bewoners hebben een sleutelpositie in de transitie naar een aardgasvrije omgeving. Zij zijn de eigenaar van het huis en maken het ultieme besluit of deze van het aardgas afgaat of niet. Dat is een uitdagende opgave voor de communicatieprofessionals. Hoe kom en blijf je dan met bewoners in gesprek over het aardgasvrij maken van hun woning? Welke communicatiemiddelen zet je daarvoor in en welke boodschap ga je proberen over te brengen? Tijdens dit eerste webinar vertelden drie gemeenten die deelnemen aan het PAW over hun communicatie-aanpak en de effecten daarvan. Ook werd er stilgestaan bij de resultaten van het recente onderzoek over bewonerstevredenheid in de proeftuinen. 

Host Erik Peekel ging aan tafel en via videoverbinding in gesprek met:

• Aart Paardekooper, deskundige en onderzoeker in relaties tussen gemeente en inwoner.
• Joke Dijkstra, communicatieadviseur bij de gemeente Purmerend.
• Hilde Akkerman, communicatieadviseur bij de gemeente Oldambt.
• Tanja van de Wiel, communicatieadviseur bij de gemeente Eindhoven. 

Tevredenheidsonderzoek

Zonder bewoners krijgen we de energietransitie niet voor elkaar, zij staan centraal in deze opgave. Het is belangrijk om op allerlei manieren met de bewoners hierover te communiceren. In zeven proeftuinen uit de eerste ronde zijn bewoners geraadpleegd hoe tevreden ze over het project zijn, communicatie is daar specifiek in meegenomen. Zo weten 9 op de 10 mensen wat het aardgasvrij maken van huishoudens in Nederland betekent en 8 van de 10 mensen weet wat het project in hun eigen buurt inhoudt. Ook kwam erin terug dat bijna de helft een afwachtende houding heeft. Joke vertelde dat dit meestal wel toeneemt naarmate het project vordert en concreter wordt. 

Uit de lage scores bleek dat de bewoners niet erg tevreden zijn over de communicatie. Er kwam naar voren dat de communicatie vaak niet aansluit op de vragen. Aart vertelde dat je eerst moet luisteren naar welke kritiek of vragen er zijn, om hier vervolgens je boodschap op aan te passen. Als advies gaf Aart om de communicatie de segmenteren. In zijn onderzoek richt hij zich op drie segmenten: De overheidsbetrokkenen, die van zich laten horen en naar informatieavonden komen. De overheidsafzijdigen, die kritiek hebben op de overheid en eerst overtuigd moeten worden van nut en noodzaak. En het ‘stille midden’, deze groep hoor je niet en uit zich nauwelijks over de politiek. Terwijl dit juist een belangrijke groep is als ‘swing voters’ voor de energietransitie en allerlei andere onderwerpen. 

Burenrelatie in Purmerend

Purmerend is een van de allereerste proeftuinen, waar intussen al 88 woningen en een school van het aardgas af is. Joke vertelde dat ze in Purmerend erg sturen op burenrelaties. In de buurt staat een voorbeeldwoning waar bijna altijd iemand aanwezig is om vragen te beantwoorden of in gesprek te gaan met de bewoners. Joke: “Zo zijn we echt de buren in de wijk. Mensen lopen langs het huis en de drempel om vragen te stellen is zo minder hoog.” Een van de lessen die ze meenemen uit het eerste gebied is dat elke bewoner beslist en zo ieder huis eigenlijk een eigen projectleider heeft. Joke: “Gun mensen in de beslissing hun eigen afwegingskader, er kan van alles achter de voordeur spelen en heb geduld.” Ook gaf Joke mee op net even dat extra stapje te doen. Organiseer extra dingen en voer ander soort gesprekken. 

1-op-1 contact in Oldambt

In de gemeente Oldambt gaan ze van aardgas over naar groengas. Hilde benoemde dat het belangrijk was om met iedereen in gesprek te gaan. Ook worden bewoners betrokken in het project. Ze worden gevraagd mee te denken in alle stappen die gezet moeten worden en of ze willen meehelpen met de communicatie naar alle inwoners van het dorp. Volgens Hilde werkt 1-op-1 contact het beste. “Er zijn nog veel vragen en voordelen bij de bewoners, hier kom je pas achter tijdens een 1-op-1 gesprek.” Ook zetten ze erg in op zichtbaarheid. Bij de verkenningswoningen staat een bord in de voortuin en met een filmpje met een beroemde ‘tiktokker’ uit Groningen wordt ook aansluiting gezocht bij de jongere doelgroepen. Naast het 1-op-1 contact zijn andere geleerde lessen om naast de technische kant ook de andere kanten van verduurzamen uit te lichten. Daarnaast kun je je in eerste instantie juist richten om mensen die al betrokken en mee willen, om de rest vervolgens ook mee te krijgen. 

Buurkracht als intermediair in Eindhoven

In Eindhoven helpt de partij Buurkracht als intermediair tussen gemeente en bewoners met de communicatie en de organisatie van bijeenkomsten. Daarnaast is er een meewerk-team met bewoners die erg geïnteresseerd waren en wilde helpen. Die zijn vervolgens betrokken bij elke stap die is gezet. Tanja: “Zo wordt de communicatie eigenlijk omgedraaid. Eerst waren wij als gemeente de afzender en uitnodigende partij bij bijeenkomsten, nu werd dat steeds meer iets van de inwoners. Zij voelde zich daarbij betrokken en hadden inbreng in het proces.” Tanja vertelde dat in Eindhoven het juist niet in goede aarde viel om alleen de voorlopers te betrekken. Iedereen werd daarom uitgenodigd bij bijeenkomsten. Zo kwamen voorstanders, tegenstanders en het stille midden allemaal bij elkaar. Tanja: “De interactie tussen die mensen is heel belangrijk.” Aart: “Mensen met elkaar in gesprek laten gaan geeft een veel betere dynamiek dan als overheid van bovenaf gaan zenden.”

Klik op de afbeelding hieronder om het webinar te bekijken.