Veel informatie kun je vinden in openbare databronnen. Bijvoorbeeld gegevens over: eigenaarschap woningen, type woningen, opleidingsniveau van de bewoners, taalkennis van bewoners. Je kunt ook zoeken naar informatie over de houding en mening van bewoners. Bewonersprofielen kunnen inzicht geven in het type bewoners en de manier waarop je met deze bewoners in gesprek kunt gaan. Hiermee kun je vooraf beter inschatten hoe de reacties van bepaalde mensen in bepaalde wijken kunnen of zullen zijn op het bericht dat hun wijk van het gas af gaat. In het stappenplan (zie: Meer weten) vind je hoe je dit kunt doen, welke informatie hierbij belangrijk is en waar en hoe je deze informatie vindt.
Het combineren van verschillende bronnen van informatie kan een verrassend beeld opleveren dat behulpzaam kan zijn bij het bepalen van de participatie-aanpak. Hoe je dit zelf makkelijk kunt doen, welke stappen je kunt zetten, en welke informatie relevant is, vind je in de afbeelding hieronder. In het stappenplan (zie: Meer weten) lees je hier meer over.
Klik op 'Lees meer' voor een tekstuele uitleg van bovenstaande afbeelding.
Stap 1
Vóór het opstellen van wijkprofielen is het van belang om na te gaan wat je gemeente al in huis heeft. Zijn er al (algemene) wijkprofielen opgesteld, dan kan je direct overgaan naar stap 3.
Stap 2
Als je gemeente nog geen algemene wijkprofielen heeft, is het aan te raden deze op te stellen. Deelstappen die sowieso uitgevoerd moeten worden zijn (2a) het bepalen van de inhoud, (2b) het verzamelen van objectieve en kwantitatieve data en (2d) het verwerken van de opgehaalde gegevens. Als je een stap verder wilt en kunt gaan, kun je een enquête uitvoeren alvorens de data te verwerken (2c).
Stap 3
Om wijkprofielen geschikt te maken voor aardgasvrij, dien (3a) je de inhoud weer te bepalen en (3b) extra informatie te verzamelen. Dit kan in de vorm van klantprofielen (3c). Als je enquêtes uitvoert, kun je een aardgasvrijsectie toevoegen (3d). Ook nu moet de data weer worden verwerkt (3e).
Rotterdam - Kennismaken met de belevingswereld van bewoners
“Om een wijk te leren kennen, begin ik met ‘harde’ data: aantal inwoners, leeftijdsopbouw, inkomen, werkloosheid, verhouding huur-koop, energielabels, et cetera. Maar minstens zo belangrijk is informatie over de belevingswereld van bewoners. Daarvoor doen we sociaal-marketingsonderzoek.”
Rotterdam onderzoekt in vijf wijken hoe die van het gas af kunnen. In de wijk Pendrecht ligt aansluiting op het warmtenetwerk voor de hand. Samen met inwoners worden de opties verkend. “Maar daarvoor wil ik eerst de wijk leren kennen,” aldus Nicolien Wirschell, gemeentelijk projectleider Aardgasvrij Pendrecht. “Van onze onderzoeksafdeling krijg ik een wijkprofiel: een mooi overzicht van feitelijke gegevens over de inwoners en de woningen. Dat is een luxe.”
Wat beweegt bewoners?
Het zegt alleen weinig over hun belevingswereld, stelt Nicolien: “Wat beweegt bewoners, hoe staan ze in het leven?” In een sociaal-marketingsonderzoek zijn de inwoners bevraagd over hun leefwereld in hun wijk en hoe ze daar (willen) leven.
Motivaties en emoties
De uitkomsten zijn een enorme verrijking volgens Nicolien. “Het geeft bijvoorbeeld inzicht in motivaties en emoties. Sommige mensen blijken vooral nuchter en gemotiveerd te zijn. Voor hen kun je als gemeente een sparring partner zijn. Bij andere emoties zijn agendering, erkenning of ondersteuning meer voor de hand liggende rollen.”
Sommige uitkomsten zijn misschien universeel, vertelt Nicolien. “Mannen blijken vaak geïnteresseerd in de techniek, vrouwen in wat het thuis gaat betekenen. Voor ouders met kinderen is veiligheid een ‘trigger’. Die zijn blij dat er straks geen vuur meer in huis is.”
Zoek de verschillen
Ook in de wijk Rozenburg is onderzoek gedaan. Er zijn duidelijke verschillen. Zo blijkt in Pendrecht het zogenaamde ‘verlies-frame’ dominant en in Rozenburg het ‘winst-frame’. Nicolien licht dit toe: “Het is in Rozenburg verstandig om vooral voordelen te benadrukken: ‘Je krijgt lagere maandlasten als je isoleert’. En in Pendrecht kun je beter inzoomen op nadelen: ‘Je stookt voor de vogels op je dak, als je niet isoleert’.”
Ikzelf zou inzetten op voordelen, maar dat is in Pendrecht minder effectief
Zo’n inzicht helpt Nicolien: “Ikzelf zou van nature inzetten op voordelen, maar dat is in Pendrecht minder effectief.”
Huiskamer
Nu komt er een huiskamer Aardgasvrij Pendrecht, een laagdrempelig informatiepunt. Daar kunnen mensen ook ervaren wat een aardgasvrije woning betekent. Veel inwoners zijn namelijk vooral kinesthetisch ingesteld, aldus Nicolien. “Dan helpt het als we het kunnen laten beleven en voelen. Door bijvoorbeeld een afleverset te laten zien, echte voorbeelden, niet op papier.” En er komen kookworkshops. In sommige culturen kookt men vaak met grote pannen voor veel mensen. Nicolien: “We zagen in het onderzoek terug dat mensen denken dat dit alleen goed kan op gas. Daarom gaan we samen koken op inductie om samen te ervaren hoe dat werkt.”
Niet blind uitgaan van je eigen perspectief
Handelingsperspectieven
Voor aardgasvrij moet je de haarvaten van de wijken in, tot bij mensen thuis. Dat heeft veel impact en dan is draagvlak hard nodig. Met de uitkomsten worden nu passende handelingsperspectieven ontwikkeld. Nicoline: “Dat zijn geen trucjes. We vergroten ons inzicht en onze gevoeligheid voor belangrijke verschillen, om daar beter op in te kunnen spelen.” Natuurlijk passen inwoners niet 100% in één hokje, nuanceert Nicolien: “Maar het helpt ons om de blik te scherpen, en niet blind van je eigen perspectief uit te gaan.”